Wideo: Wideo: 12 porad dla ojców, by uczynić życie córek lepszym Zawartość: Kroki Metoda 1 Ustaw swoją funkcję Metoda 2 Spędzaj czas ze swoim pasierbem Metoda 3 Komunikuj się ze swoim pasierbem Metoda 4 Zróżnicuj się Metoda 5 Bądź dobrym wzorem do naśladowania Porady Ostrzeżenia Bycie ojczymem lub macochą może być zarówno satysfakcjonujące, jak i trudne. Jeśli ożeniłeś się lub zostałeś małżeństwem z osobą, która już ma dzieci, musisz uznać je za część umowy, być kochanym, pielęgnowanym i chronionym najlepiej jak potrafisz. Bycie dobrym ojczymem ma wszystkie elementy bycia dobrym ojcem, a także akceptację, że potrzeba czasu i chęć ustalenia roli ojczyma w nowym układzie rodzinnym. Kroki Metoda 1 Ustaw swoją funkcję Pamiętaj, że dziecko może mieć również swojego biologicznego ojca jako postać ojca. Nie próbuj konkurować z biologicznym ojcem. Bądź cierpliwy, gdy oczekujesz, że nowy pasierb zareaguje na twoją troskę, miłość i miłość. Często dziecko jest głęboko zranione przez okoliczności, które wiążą się z jego biologicznym ojcem i rozpadem jego pierwotnej rodziny. Dla wielu rozpoczęcie nowego związku jest zagrożeniem. Czas jest najlepszym uzdrowicielem, ale ma również pozostać aktywnie pozytywnym i wspierać cię, gdy jesteś w obecności dziecka. Metoda 2 Spędzaj czas ze swoim pasierbem Spędzaj czas ze swoim pasierbem w jego działaniach. Pomoc w pracy w szkole i udział w wydarzeniach sportowych lub klubach, w których uczestniczysz, pokaże, że jesteś gotów wesprzeć ich wysiłki. Im bardziej jesteś zaangażowany, tym szybciej dziecko zaakceptuje cię jako alternatywnego ojca i będzie wdzięczny, że jesteś częścią jego życia. Zrównoważyć czas i prezenty, które dajesz swoim dzieciom, z tym, co dajesz pasierbowi. Zarówno twoje własne dzieci, jak i pasierb są teraz częścią twojej rodziny. Unikaj faworyzowania w żadnych okolicznościach; Każde dziecko powinno być traktowane tak samo i żadne dziecko nie zasługuje na marginalizację. Obserwuj, jak twój pasierb współdziała z własnymi dziećmi, jeśli je masz. Zazdrość jest toksyczna w każdym związku. Jeśli wydaje się, że tak się dzieje, spróbuj to naprawić natychmiast. Aby zachować szczęśliwą rodzinną atmosferę, gniew wśród przyrodnich braci powinien być traktowany uczciwie i rozważnie. Nigdy nie traktuj swojego pasierba, jakby nie zasługiwał na twój czas ani uczucia, tylko dlatego, że nie jest twoim biologicznym dzieckiem. Nigdy nie sprawiaj, że pasierb poczuje, że nie jesteś zainteresowany, że go nie lubisz lub że przeszkadzają ci w związku z matką. Zaproś pasierba do udziału we własnych działaniach. Jeśli łowisz ryby, grasz w golfa lub uprawiasz inną działalność, na przykład hobby, weź ze sobą pasierba. Dziecko nie tylko zobaczy, co ci się podoba, ale dasz odpocząć jego matce. Z drugiej strony nigdy nie zmuszaj dziecka do robienia tego, o co prosiłeś (jeśli nie wykazuje skłonności do połowów lub odnowienia instalacji elektrycznej, nie zmuszaj go). Biorąc pod uwagę czas i twój entuzjazm, dziecko może zdecydować się spróbować. Ale jeśli okaże się, że nigdy go to nie interesuje, jest to tylko odzwierciedlenie jego zainteresowań, a nie tego, co do ciebie czuje. Zmuszanie dziecka do robienia rzeczy, których nienawidzi, po prostu próbując udowodnić, że są przyjaciółmi, przyniesie odwrotny skutek. Zamiast tego szukaj wspólnej płaszczyzny, aż znajdziesz aktywność, którą dziecko chce z tobą podzielić. Poświęć czas swojemu pasierbowi i naucz go, jak zostać odpowiedzialnym dorosłym. Pokaż dziecku, że chcesz pomóc w pracach domowych. Ważne jest, aby dzieci rozumiały, że utrzymanie domu to praca rodzinna, wspólna odpowiedzialność, a nie tylko zadanie ich matki. Nie bądź przestarzały, nawet jeśli biologiczny ojciec dziecka jest. Metoda 3 Komunikuj się ze swoim pasierbem Komunikuj się jasno i spokojnie. Poinformuj pasierba, że możesz rozmawiać, gdy zajdzie taka potrzeba, i uważnie słuchaj, kiedy pasierb zbliża się do ciebie. Zachowaj otwarty umysł i zaakceptuj różnice, ponieważ dziecko miało inne doświadczenia przed przyjazdem. Ustaw własne preferencje, nie będąc surowym ani zastraszającym, zawsze wyjaśniaj swoje działania i preferencje z określonych powodów. Nigdy nie pozwól, aby jedyną interakcją, jaką masz przez cały dzień z pasierbem, były krzyki i krzyki. Powinieneś zawsze starać się skupiać na pozytywnych rzeczach, które robi, a nie na tym, co robi źle. Zachowaj dla siebie swoje negatywne opinie na temat biologicznego ojca dziecka. O ile nie zostaniesz zapytany bezpośrednio, nie wyrażaj swoich opinii na jego temat przed dziećmi lub innymi osobami. Jeśli pytają cię bezpośrednio, bądź dyskretny i taktowny, ponieważ zawsze istnieje ryzyko emocjonalnego nadmiaru. Styl rodzicielski każdego rodzica jest inny i chyba że ojciec jest zaangażowany w rodzicielstwo lub jest w jakikolwiek sposób nadużywany, nie musisz osądzać. Nigdy nie kłóć się z matką dziecka w jego obecności. Zachowaj szczególną ostrożność, aby nie obrażać ją, gdy dziecko ją usłyszy. Dziecko będzie czujne na wszelką dysharmonię, głównie z powodu poczucia ochrony matki i nadziei, że ten nowy związek doprowadzi do utworzenia szczęśliwego układu rodzinnego. Bądź otwarcie czuły. Dziecko będzie potrzebowało twojej miłości i przywiązania przez cały czas, będzie potrzebowało twojej obecności, kiedy będzie cię potrzebować, bez względu na sytuację. Czasami będzie też potrzebował, abyś był najlepszy z obojga rodziców, będzie musiał cię wspierać mimo wszystko i od czasu do czasu robić dla niego wyjątek. Powinieneś być gotowy, aby go wysłuchać i zrozumieć, co się dzieje lub co próbuje powiedzieć. Od czasu do czasu daj ojcowskiemu ramieniu płacz, a nawet uścisk, pocałunek w czoło lub po prostu zwykłe „Kocham cię”. Metoda 4 Zróżnicuj się Szanuj prywatne przestrzenie dziecka. Każde dziecko, od okresu dojrzewania i przez lata dorastania, zasługuje na rozsądną ilość prywatności i przestrzeni prywatnej i chyba że istnieje poważne obawy dotyczące zachowania lub aktywności dziecka, im więcej miejsca zostanie przyznane, tym bardziej godny zaufania poczuje Wychowuje dziecko zgodnie z życzeniem matki, a nie wbrew nim. Oznacza to otwartą komunikację z matką na temat jej oczekiwań i zamiarów wychowania pasierba oraz jasnego obrania kierunku, w którym oboje pójdą. Zaakceptuj w pełni preferencje partnera, chyba że są one niebezpieczne lub grożą destabilizacją rodziny lub relacji między wami dwojgiem. Przestrzegaj zasad dyscypliny i pracy domowej jeśli uważasz, że są nie na miejscu, nie wychowuj ich w obecności dziecka, nie rób komentarzy, które osłabiają ich autorytet. Zamiast tego porozmawiaj z nią na osobności o swoich obawach i spróbuj osiągnąć kompromis, który przyniesie korzyści dziecku. Omów z matką decyzje wpływające na twojego pasierba. Nie zapisuj dziecka na lato do akademii wojskowej lub boiska bez rozmowy z nią. Nie kupuj broni palnej, fajerwerków lub pozornie nieszkodliwych rzeczy, takich jak farby lub pistolety na sprężone powietrze, bez Twojej wiedzy i zgody. Nigdy nie zabieraj dziecka do pojazdu ATV, pojazdu śnieżnego, pojazdu ultralekkiego lub innego potencjalnie niebezpiecznego pojazdu rekreacyjnego bez wyraźnej zgody matki. Porozmawiaj z matką dziecka o grach komputerowych, grach wideo i innych wpływach kulturowych. Presja społeczna często wywiera presję na matkę, aby pozwoliła dziecku to zrobić, bez względu na wszystko, ponieważ wszyscy inni tak robią. Każda rodzina musi mieć własne zasady i kodeksy etyczne. Matka dziecka potrzebuje twojego wsparcia i wkładu, aby zdecydować, czy pozwolić dziecku na brutalne gry wideo lub grafikę, czy też może pójść z przyjaciółmi do filmu dla dorosłych. Zrozum, że twój partner jest matką i nie zawsze może swobodnie spędzać czas z tobą sam. Będą chwile, kiedy będziesz musiał pomóc swojemu dziecku lub spędzić z nim czas, nawet jeśli naprawdę chcesz, aby spędził ten czas z tobą. Metoda 5 Bądź dobrym wzorem do naśladowania Pomóż zaplanować przyszłość swojego pasierba. To od Ciebie zależy, czy zaczniesz oszczędzać na wydatki na studia, pierwszy samochód i pomóc ci znaleźć pierwszą pracę. Pozostaje aktywnie zaangażowany w rozwiązywanie problemów niezbędnych dla przyszłości dziecka, najpierw rozmawiając z matką, a następnie, w stosownych przypadkach, włączając dziecko. Bądź dobrym przykładem dla swojego pasierba. Palenia, nadmierne picie i narkotyki nie mają miejsca w domu, w którym są dzieci. To może nie być politycznie poprawne stanowisko, ale od skutków biernego palacza w młodych płucach, aż do przyjęcia z reguły nielegalnych narkotyków, nie są to dobre zachowania dla dzieci. Jeśli masz problemy z uzależnieniem od substancji, szukaj pomocy; Jeśli musisz palić, zawsze rób to na zewnątrz, z dala od dzieci. Pamiętaj, że bycie ojczymem jest rolą lidera w zespole. Zaakceptuj unikalne cechy każdego członka zespołu, a także ograniczenia, a nawet dziwactwa. Będą dobre czasy, nawet wspaniałe czasy, ale będą też konflikty, nieporozumienia i rozczarowania. Cierpliwość, miłość i współczująca wizja powinny pomóc ci w tych trudnościach. Jesteś dorosły, bez względu na sytuację, powinieneś o tym pamiętać i że problemy, bez względu na to, jak duże mogą się wydawać, często zostaną zapomniane w porannych trajinach lub wywołają śmiech w przyszłym roku. Bądź sobą Udawanie, bycie, cieszenie się lub działanie w sposób, w jaki nie jesteś, jest prawie niemożliwe. Możesz przez chwilę zaimponować swojemu pasierbowi, ale twoje prawdziwe ja powstanie prędzej czy później. Zdecydowałeś się wejść w związek z kobietą, która ma dzieci, więc postanowiłeś być wzorem do naśladowania i postacią ojca dla swojego dziecka lub dzieci. Zalecamy utrzymywanie dobrych relacji z biologicznym ojcem pasierba, z wyjątkiem przypadków, gdy nie jest on dobrze przyjmowany w życiu pasierba. Duża część ojczymów przyjaźni się z biologicznymi rodzicami swoich pasierbów, ponieważ oboje działają w najlepszym interesie dziecka i współpracują. Jeśli oba są rozsądne, martwe punkty są rzadkie. Nigdy nie marnuj okazji, by powiedzieć swojemu pasierbowi, że go kochasz. Spróbuj zapomnieć, że nie jest twoim biologicznym dzieckiem. Myślenie o tym przez cały czas może sprawić, że poczujesz się niekomfortowo i nienaturalnie w obecności swojego dziecka. Po prostu traktuj to tak, jakbyś traktował swoje własne dziecko: jeśli tak bardzo kochasz swojego partnera, dlaczego nie kochasz też swojego dziecka? Porady Zwracaj uwagę na każde z dzieci, swoje dzieci i pasierbów jako osoby indywidualne. Nie pozwól, aby pomysł chęci bycia najlepszym przyjacielem przesłaniał twój osąd. Jeśli dziecko chce zrobić coś niebezpiecznego lub coś, co jego matka nie pochwala, może spróbować zaciągnąć cię do obrony swojej sprawy, co spowoduje konflikt z matką. Nigdy nie mów tak dziecku bez zgody jego matki. Nigdy nie proś dziecka, aby gdzieś poszło lub coś zrobiło bez uprzedniej prośby matki. Zwróć uwagę na to, co jest w nich świetne, i przyzwyczajaj się do chlubienia się pasierbami w taki sam sposób, jak robisz to ze swoim: „Moja pasierbica jest tak inteligentna, że odkryła, jak korzystać z komputera szybciej niż ja”; „Mój pasierb jest niesamowity, wczoraj śpiewałem moją ulubioną piosenkę i chociaż wydaje się niesamowita, była stonowana i tańczona. Ma prawdziwy talent! ” Niezależnie od swoich talentów i zainteresowań, bądź z nich dumny jako część swojej rodziny. Nie proponuj tego wprost przed nimi. Jeśli zdobędziesz nawyk, otrzymają go poprzez to, jak traktują ich nowi ludzie, a na koniec będą cię słuchać, bo nie zdasz sobie sprawy, że to słyszą. Im mniej celowe, tym silniejszy będzie to miało wpływ na twoją rolę jako rodzica, wsparcie, na które mogą liczyć (dobrze jest też robić to z biologicznymi dziećmi. Buduj ich zaufanie do życia). Zanim umówisz się z kimś, kto ma dzieci, przygotuj się na emocjonalne obciążenie, jakim musi być ojczym. „Nie jesteś moim prawdziwym tatą” to coś, czego możesz potrzebować. Dobra odpowiedź brzmi: „Nie, jestem twoim ojczymem. Kocham twoją matkę i kocham cię, ponieważ widzę ją w tobie. Nie oczekuję, że będę twoim ojcem, ale chcę być dla ciebie dobry. Jako dobry zastępca, jestem tutaj, aby dać z siebie wszystko, ale nie zamierzam próbować zastąpić twojego ojca. To tylko mój udział i jestem prawdziwym ojcem, nawet jeśli nie jestem twoim prawdziwym tatą. Małe nagrody, które są jednakowo brane pod uwagę, są jeszcze potężniejsze, aby zyskać sympatię dziecka. Kiedy doceniasz ich osiągnięcia za pomocą czegoś namacalnego, nawet jeśli jest to kula do monet, a wiesz dokładnie, co im się podoba, ponieważ zwracałeś na nie uwagę, wychowujesz to, co najlepsze w dziecku. Wzmocnij ich dobre zachowanie silniej niż jakakolwiek kara, poinformuj, że jesteś sprawiedliwy i dobrze o nich pomyśl. Dzieci naprawdę interesują się uczciwością. Nagradzanie ich komplementami i dziękowanie im, gdy coś dla ciebie zrobią, pokazuje im, że jesteś dobrym człowiekiem. Wiesz, co jest dobre i robisz to, dawaj przykład. Spędź czas sam ze swoimi pasierbami (lub pasierbami). To pozwoli ci rozwinąć z nim dobre relacje i pomoże ci go poznać. Pokaże także dziecku, że jesteś wystarczająco zainteresowany, aby spędzić czas samotnie w jego towarzystwie. Nie ustalaj nieuczciwych zasad, zwłaszcza jeśli faworyzują one twoje dzieci bardziej niż pasierbów, ale przyjmą je w niewłaściwy sposób, niezależnie od intencji. Unikaj nawet pozorów niesprawiedliwości. Przedyskutuj zasady ze swoim partnerem, gdy dzieci nie są obecne i osiągnij z nią porozumienie, a następnie niech wszystkie dzieci będą ich przestrzegać. W przypadku dzieci w wieku poniżej dziesięciu lat planowanie gier edukacyjnych jest korzystną okazją dla obu. Skonfiguruj gry z nagrodami online z programem szkolnym lub przed nim. Zaangażuj partnera po rozpoczęciu procesu. Staraj się robić tego typu czynności regularnie, co może być czasem, w którym pasierb może spędzić z tobą, podczas gdy mama lub tata nie. Nie przesadzaj, ale pamiętaj, że dzieci można łatwo przekupić. Nie rób tego za dużo pieniędzy. O wiele lepiej jest uważnie obserwować, dowiedzieć się, co naprawdę interesuje dziecko i dawać dobrze dobrane drobne upominki. Szklany jednorożec do kolekcji, komiks specjalnej edycji, projekt modelarski, w którym mogą współpracować lub dowolne narzędzie do ulubionych hobby stanowi dobry prezent. Nie rób tego codziennie, ale daj prezent powitalny, kiedy się z nimi wprowadzisz, a następnie od czasu do czasu, spontanicznie. Ostrzeżenia Nigdy nie narzekaj na swoje przybrane dzieci przed nieznajomymi. Nie rób tego z własnymi dziećmi. Kiedy mówisz o swoich pasierbach lub dzieciach, umieść je w jak najlepszym świetle i mów o tym, co lubisz w nich. Jeśli są tak okropne, odbije się to na tobie źle i będzie oznaczać, że nie dogadujesz się z nowym partnerem. Zostanie ojczymem stawia cię w odpowiedzialności za ochronę dziecka przed niezliczonymi zagrożeniami. Pamiętaj o zagrożeniach, na jakie narażone jest dziecko, i miej oko na zagrożenia w domu. Małe dzieci codziennie ponoszą straszne szkody z powodu niedbalstwa. Nigdy nie mów „Powinieneś wyglądać bardziej jak twój brat” lub porównywać ich. Każde dziecko jest inną istotą ludzką, mającą własne potrzeby, talenty, cele i osobowość. Weź każdego z nich za to, kim są i osądzaj ich w odniesieniu do ich prawdziwych umiejętności i talentów. Nauka niektórych z najtrudniejszych przedmiotów jest znacznie większym osiągnięciem niż ostatnia złota gwiazda, którą uzyskało dziecko, które ma w tym talent. Wysiłek musi się liczyć, gdy wyniki są oceniane. Nie narzekaj nawet na najmniejsze rzeczy, które robi twój pasierb. Pamiętaj, że dziecku nie jest łatwo osiedlić się w nowym środowisku i nauczyć się szanować cię automatycznie. Nigdy nie narażaj partnera na kłopoty z wyborem między dzieckiem a tobą. Często wybiera syna niż jego związek z dorosłymi, co oznacza, że przegrasz. Nawet jeśli wybierze ciebie niż syna, oboje stracą, jeśli stracą szacunek i miłość dziecka. Nie nagradzaj ich za każde rutynowe zadanie lub normalne zachowanie. Zaczną to robić tylko dla nagrody i stracą zainteresowanie swoimi hobby, jeśli nagrodzisz ich w nadmiarze. Zachowaj nagrody za szczególne osiągnięcia, takie jak lepsze oceny, dodatkowe specjalne sprzątanie lub w dowolnym momencie, gdy dziecko zrobi coś znacznie lepszego niż zwykle.

Wśród moich klientów jest wielu mężczyzn. Duża część z nich jest lub planuje w przyszłości być tatą, jednak w tej roli często nie czują się pewni albo co najmniej mają wiele wątpliwości dotyczących swojego ojcostwa. Wielu z nich nie wyniosło z domu rodzinnego dobrych wzorów bycia ojcem. W poprzednich pokoleniach ojcowie często przecież byli ojcami nieobecnymi, ojcami schowanymi za gazetą lub wpatrzonymi w telewizor albo też ojcami obecnymi, ale ogromnie surowymi i wymierzającymi kary, czy też wreszcie ojcami pijącymi, a po alkoholu agresywnymi zarówno wobec żon jak i wobec dzieci. Pewnie dlatego temat ojcostwa często pojawia się na sesjach psychoterapeutycznych w moim gabinecie psychologicznym. Klienci zadają sobie liczne pytania, takie jak: Jak być dobrym ojcem? Na czym polega ta rola i czym się różni od roli dobrej matki? Jak sprawić, by moje dzieci były w dzieciństwie bardziej szczęśliwe niż ja byłem w przeszłości? Jak uniknąć błędów mojego własnego ojca? Jakim ojcem chcę być? Towarzysząc moim klientom w ich poszukiwaniu odpowiedzi na te i podobne pytania, poddając refleksji własne doświadczenia, a także przez lata obserwując licznych ojców i dzieci w moim otoczeniu, sama dużo się dowiedziałam – o sobie, o mojej relacji z ojcem, o ojcach i matkach, o ojcostwie w ogóle. Dlatego, choć jestem matką a nie ojcem, pozwoliłam sobie zebrać i spisać pewne wskazówki, które mam nadzieję pomogą poczuć się pewniej tym ojcom, którzy wciąż szukają swojej ścieżki albo którzy dopiero niedawno zaczęli się zastanawiać nad tematem. Oto one:Pozwól sobie być sobą – mężczyzną, ojcem, facetem. Markiem, Krzyśkiem, Michałem. Takim, jaki jesteś, a nie kopią kogoś czy też antytezą kogoś innego. Jeśli lubisz sporty i majsterkowanie oraz chcesz się tym podzielić ze swoimi pociechami, to cudownie. Jeśli nie, to też dobrze – możesz znaleźć zupełnie inne pola, na których nawiążesz kontakt z dziećmi. Ważne, byś był przy tym sobą, a nie zmuszał się do bycia kimś swojej drogi. Ojciec to zupełnie ktoś inny niż matka, więc nie ma co naśladować partnerki ani próbować być jej „męską wersją”. Twoje ojcostwo ma też prawo być inne niż ojcostwo szwagra, przyjaciela, autora bloga na temat bycia tatą. Szukaj swojej wersji dotąd, aż znajdziesz. Na pewno masz coś do zaoferowania. A jeśli czujesz, że robisz za mało i nie masz nic ciekawego do zaproponowania swoim dzieciom, to może najwyższy czas stać się tym mężczyzną, którym chciałeś być jako dziecko albo nastolatek? On na pewno był wspaniały i wart i ucz się. Bycie tatą to umiejętność, której się uczymy krok po kroku. Szczęściarzom, którym dane było urodzić się dzieckiem cudownego ojca, z reguły wystarczy, że sięgną wstecz pamięcią oraz przystosują dobre wzory do współczesności i do specyfiki swoich dzieci. Inni, czyli większość, potrzebują nauczyć się roli ojca tak, jak innych ról w życiu – obserwując innych, eksperymentując i wyciągając wnioski, popełniając i naprawiając błędy, szukając fachowej wiedzy, chodząc na warsztaty umiejętności emocje. Współcześni 30-40 latkowie często nie tylko nie potrafią rozmawiać o uczuciach, ale w ogóle nie mają ich świadomości. Nie potrafią nazywać uczuć, nie zauważają, jakie konkretne emocje wpływają na ich zachowanie w danej sytuacji, nie zdają sobie sprawy, że mogą odczuwać wiele emocji równocześnie itd. Warto to zmienić, bo emocje, gdy już jesteśmy ich świadomi i potrafimy panować nad ich intensywnością, są wspaniałym narzędziem do wykorzystania w wielu obszarach. Pozwalają zrozumieć, co się dzieje z nami i innymi osobami. Wspierają podejmowanie decyzji. Służą budowaniu relacji. Pomagają być lepszymi że dzieci są różne. To, że jakaś metoda sprawdza się w przypadku jednego z dzieci twoich lub sąsiadów, nie znaczy, że jest uniwersalna. Dzieci, tak samo jak dorośli, bardzo się od siebie różnią – upodobaniami, potrzebami, wrażliwością, możliwościami, temperamentem. Dlatego do każdego z nich trzeba poszukać „odpowiedniego klucza” – córka może potrzebować ośmielenia i zachęty, a syn stawiania konkretnych wymagań, syn sąsiadki może uwielbiać treningi piłkarskie, a twój może się w ich trakcie czuć doceniaj, zauważaj. Z reguły łatwo nam przychodzi zauważanie niedociągnięć i braków. Skupiamy się na tym, czego nasze dziecko nie potrafi. Rozmawiamy z nim o zachowaniach, które były nieodpowiednie i które należy zmienić. Mobilizujemy do nauki, gdy trzeba poprawić złe oceny. W codziennym wirze zadań do wykonania oraz „poprawek” do zastosowania zapominamy o tym, by zauważyć i głośno nazwać to, co jest dobre – pochwalić, docenić, wzmocnić. Powiedzieć „Jestem z ciebie dumny! Tak trzymaj!”. Takie słowa w ustach ojca nie tylko sprawiają, że dziecko wewnętrznie rośnie, ale też budują naszą z nim sobie czas na bycie ojcem. Odłóż komórkę i laptopa. Przestań myśleć o wydarzeniach w pracy oraz o kłótni z żoną. Wyłącz wiadomości i serial. Bądź tylko tatą – uważnym, odpowiadającym na pytania, zainteresowanym życiem dziecka i nim samym (jego poglądami, upodobaniami, bolączkami). Nawet jeśli prowadzisz tak aktywne życie, że tego czasu jest niewiele, twoje dziecko na pewno doceni te momenty, gdy jesteś w 100% dla swoje wnętrze. Jeśli zauważasz, że twoje myśli, uczucia czy zachowania wymykają się spod kontroli; jeśli reagujesz impulsywnie i nazbyt gwałtownie, a później tego często żałujesz; jeśli masz poczucie winy wobec partnerki lub dzieci, warto się temu dokładniej przyjrzeć i rozważyć skorzystanie z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Po wstępnej konsultacji, psycholog zaproponuje skorzystanie z psychoterapii indywidualnej albo też wskaże inne dostępne opcje (np. warsztaty psychologiczne, terapię par).

Oczywiście nie ma jednego uniwersalnego modelu na bycie dobrą macochą czy ojczymem. Tak jak nie ma recepty na bycie idealnym rodzicem. Z moich terapeutycznych obserwacji wynika, że przyszłe macochy i ojczymowie z reguły bardzo chcieliby dobrych relacji z dziećmi partnera. Nie zawsze się udaje. Oto sześć zasad, jak tworzyć udany związek, będąc jednocześnie dobrym "drugim" rodzicem. Z danych Ośrodka Informacji ONZ wynika, że rodzin tzw. zrekonstruowanych jest w Polsce ok. 1,1 mln. Pod tymi liczbami kryją się tysiące kobiet i mężczyzn mierzących się z problemem nowej roli w swoim życiu W nowej sytuacji pojawia się wiele pytań. Zabiegać o kontakt czy poczekać na inicjatywę dziecka? Stworzyć relację przyjacielską, a może bardziej rodzicielską? Czy stawianie wymagań, granic w takiej relacji jest uzasadnione, czy może pozwolić na pełną swobodę zachowań? Więcej porad znajdziesz na stronie głównej Nie wymagaj od siebie, byś od razu była perfekcyjną macochą czy idealnym ojczymem. Koncepcja wystarczająco dobrego rodzica jest w zupełności zadowalająca. Na pewno rola macochy czy ojczyma nie jest rolą łatwą. Zazwyczaj wiąże się ona z silnymi emocjami — zarówno po twojej stronie, jak i po stronie innych (partnera, jego byłego partnera oraz oczywiście dziecka). Szczególnie trudna sytuacja jest wtedy, gdy twój związek z partnerem rozpoczął się jeszcze w czasie trwania poprzedniego związku lub gdy stoisz przed faktem np. zamieszkania z pasierbami. Wejścia w rolę macochy/ojczyma nie ułatwiają liczne niesprawiedliwe z nią skojarzenia (przybrany rodzic jako metafora negatywnego aspektu rodzica, symbolizująca siłę niszczycielską, rywalizującą), zapożyczone jeszcze z baśni o Kopciuszku czy Śpiącej Królewnie. Niemniej jednak jest to rola, w której w dobie rodzin patchworkowych coraz częściej trzeba się będzie odnaleźć. Optymistyczną informacją jest to, iż coraz więcej takich rodzin daje sobie radę, wiele z nich naprawdę z powodzeniem. Może kilka poniższych wskazówek pozwoli ci, droga macocho i drogi ojczymie, sprostać wyzwaniu i cieszyć się z nowych możliwości, jakie daje bycie częścią rodziny, jak mawiają niektórzy, nowoczesnej. Oto kilka zasad, jak stworzyć dobre relacje w nowej rodzinie: 1. Zastanów się, czy jesteś zdecydowany i gotowy, by związać się z partnerem "z przeszłością" Znam opinie o związywaniu się jedynie z partnerem ("w końcu nie żenisz się z jej rodziną tylko z nią", "rodzina nie może być przeszkodą w twoim szczęściu"), jednak chcąc nie chcąc, przeszłość czy rodzina partnera (dzieci) są jego częścią. Będą więc i waszą. Nie możesz ignorować faktu, że partner ma dzieci lub naiwnie wierzyć, że "jakoś się ułoży". Twoja decyzja o związku z osobą z dziećmi musi być decyzją świadomą i przemyślaną. Jeśli wiesz o tym, że twój wybranek/wybranka ma dzieci, nieuczciwe jest mieć o to potem do niego pretensje. Oczywiście, emocje pojawiać się będą na pewno, ale w takiej sytuacji musisz być przygotowana zarówno na nie, jak i na inne konsekwencje (zobowiązania partnera wobec dzieci etc.) czy trudności. 2. Wzajemne poznawanie się i budowanie relacji jest procesem. Daj wam czas Niech pogłębianie znajomości odbywa się stopniowo. Zacznijcie od rozmowy rodzica z dzieckiem, który wprowadzi je w nową sytuację. Kiedy ten się z nią oswoi, zjedzcie razem kolację, wybierzcie się na spacer. Jeśli nie będzie gotowe na coś więcej, nie nalegaj. Daj mu przestrzeń, by poczuło się swobodnie. Zanim razem zamieszkacie, wyjedźcie na weekend, potem na wakacje. Lepiej wolniej niż zbyt szybko. 3. Czas potrzebny będzie także na wprowadzanie do świata dziecka zmian Pamiętajcie, że samo rozstanie rodziców dziecka i nowy związek któregoś z nich jest dla niego zmianą, z którą wiąże się niewyobrażalny stres. Na ile to możliwe, zaoszczędźcie mu dodatkowych. Dlatego początkowo poza zmianami, które są konieczne (wyprowadzka rodzica itp.) ograniczcie inne. Nie próbuj zmieniać przyzwyczajeń dzieci, ale w pierwszym okresie się do nich dostosuj. Przyjdzie czas na negocjowanie waszych wspólnych potrzeb czy wymagań. 4. Spróbuj poznać dzieci partnera Myślę nie o poznaniu ich imion, ale o pogłębionym przyjrzeniu się im. Z pewnością wielokrotnie rozmawiałaś/łeś o nich z partnerem. Może masz pewne wyobrażenia na ich temat. Zachęcam cię jednak do wyjścia poza nie i stworzenie zupełnie nowego obrazu, własnego. Poznaj, co lubią, czym się interesują. Skoncentruj się na tym, co w nich fajnego, co cię do nich zbliża. Poszukaj punktów wspólnych. Może macie podobne hobby albo marzenia? To buduje kontakt i porozumienie. 5. Wypracuj sobie własny model relacji z dziećmi Znam macochy/ojczymów mających z pasierbami kontakt niezwykle bliski, inni jedynie poprawny, ale taki ich w zupełności zadowala. Przede wszystkim nie próbuj być dla dziecka rodzicem, szczególnie, jeśli biologiczna matka/ojciec twego pasierba żyje. Inaczej jest w sytuacji, gdy rodzic dziecka od dawna nie żyje, ale to, kim będziesz w życiu dziecka twojego partnera, powinno zawsze wypłynąć od niego. Jeśli dziecko "mianuje" cię drugą mamą/tatą, to w porządku. Ty jednak nie wymagaj, nie wymuszaj i tego nie oczekuj. Nie zabiegaj o dziecko, nie podlizuj się. Ale też nie musisz wymuszać na sobie uczuć, których jeszcze (lub wcale) wobec pasierba nie żywisz (np. miłość czy nawet sympatia). Może przyjdą one z czasem, może nie, ale zmuszanie się do czegokolwiek w tej sprawie jest przemocą wobec siebie, a nieuczciwością wobec dziecka. 6. Zaakceptuj element rywalizacji i porównywania się do drugiego rodzica dziecka Twoją odpowiedzialnością, jako dorosłego, jest sobie z tym poradzić. Szczęśliwi ci, którzy są od takich emocji wolni, ale większość z nas mniej lub bardziej się z tym mierzy. Mierz się, ale nigdy w obecności czy kosztem dziecka. Nigdy nie umniejszaj wartości drugiego rodzica. Wiem, że czasem bywa to trudne (szczególnie, jeśli rodzic manipuluje dzieckiem), ale nie twoją rolą jest osądzanie czy ferowanie wyroków. Idealna sytuacja jest, gdy można o drugim rodzicu dziecka powiedzieć wiele dobrego i dobrze, żeby dziecko mogło to od ciebie usłyszeć. Jeśli nie (bo tak nie myślisz, bo relacje są wyjątkowo skomplikowane) - nie mów wcale. A już z pewnością nie w sytuacji, kiedy nie jesteś o swoją opinię pytana/y. Zdarza się, że pasierbowie zwierzają się przybranym rodzicom i mówią o rodzicach biologicznych. Jeśli obdarzyły cię takim zaufaniem, możesz być szczęśliwa/y. Ale mimo to doradzałabym ostrożność w komentowaniu. Pamiętaj, że tak jak i ty o swoich rodzicach możesz powiedzieć wszystko, tak — jeśli mówi o nich ktoś inny — budzi się w tobie potrzeba lojalności i obrony. Podobnie może być z pasierbem czy pasierbicą. Lepiej powiedzieć mniej niż za dużo. Jeśli rodzic pasierba nie żyje, uczestnicz w odwiedzinach na cmentarzu, pamiętaj o rocznicach i świętach zmarłego. Jeśli dziecko wykazuje chęć — rozmawiaj z nim o nieżyjącym rodzicu, wspominaj. A przynajmniej pozwól, by dziecko mogło to robić w twojej obecności. Źródło: własne

Jak być dobrym ojcem ARTYKUŁ w czasopiśmie The Economist poświęcony rozkładowi życia rodzinnego rozpoczynał się skłaniającym do refleksji zdaniem: „Zostać ojcem to nie sztuka, znacznie trudniej jest nim być”. W życiu wiele rzeczy nie przychodzi łatwo, a należyte pełnienie roli ojca to jedno z najtrudniejszych i zarazem najważniejszych zadań. Każdemu ojcu powinno zależeć na dobrym wywiązywaniu się ze swych obowiązków, gdyż w grę wchodzi pomyślność i szczęście jego najbliższych. Dlaczego nie jest to łatwe Najprościej mówiąc, trudno jest być wzorowym ojcem ze względu na odziedziczoną niedoskonałość — zarówno rodziców, jak i dzieci. Biblia powiada: „Skłonność serca człowieka jest zła od samej jego młodości” (Rodzaju 8:21). A jeden z pisarzy tej Księgi przyznał: „W grzechu poczęła mnie matka” (Psalm 51:5; Rzymian 5:12). Jednak wrodzona skłonność do zła to nie jedyna przeszkoda. Kolejną stanowi świat, w którym żyjemy. Dlaczego? Jak wyjaśnia Biblia, „cały świat podlega mocy niegodziwca”, który jest „zwany Diabłem i Szatanem”. W Piśmie Świętym określono go również mianem „boga tego systemu rzeczy”. Nic więc dziwnego, że naśladowcy Jezusa, podobnie jak ich Mistrz, nie mieli być „częścią świata” (1 Jana 5:19; Objawienie 12:9; 2 Koryntian 4:4; Jana 17:16). Ojcowie pragnący dobrze się wywiązywać ze swych zadań powinni zatem stale pamiętać o odziedziczonej niedoskonałości oraz o wpływie Szatana Diabła i świata podległego jego władzy. Są to rzeczywiste, a nie wyimaginowane przeszkody! Ale jak się nauczyć je pokonywać? Jak być dobrym ojcem? Przykład Boga Pomocą pod tym względem służy Biblia. Opisano w niej wspaniałe wzorce do naśladowania. Najwybitniejszy z nich wskazał Jezus, gdy ucząc swych naśladowców, jak się modlić, powiedział: „Nasz Ojcze w niebiosach”. O naszym niebiańskim Ojcu Biblia mówi prosto, lecz treściwie: „Bóg jest miłością”. Jak na człowieczych ojców powinien wpływać ten wzór miłości? „Stańcie się naśladowcami Boga”, zachęcał apostoł Paweł, „i dalej chodźcie w miłości” (Mateusza 6:9, 10; 1 Jana 4:8; Efezjan 5:1, 2). Jeżeli jesteś ojcem, zastanów się choćby nad jednym wydarzeniem ilustrującym stosunek Boga do Jego Syna, Jezusa. W Ewangelii według Mateusza 3:17 czytamy, że podczas chrztu Jezusa z nieba rozległ się głos Boży, mówiący: „To jest mój Syn, umiłowany, którego darzę uznaniem”. Czego nas to uczy? Po pierwsze, pomyśl, jak bardzo dziecko się cieszy, gdy ojciec z dumą oświadcza: „To mój syn” albo „To moja córka”. Dzieci dobrze się rozwijają, jeśli rodzice poświęcają im uwagę i wypowiadają się o nich z aprobatą. Słysząc słowa uznania, jeszcze bardziej starają się na nie zasłużyć. Po drugie, zauważ, że Bóg użył w odniesieniu do Jezusa określenia „umiłowany”; w ten sposób pokazał, jakim uczuciem go darzy. Te czułe słowa Ojca niewątpliwie ujęły Jezusa za serce. Twoje dzieci również poczują się uskrzydlone, gdy będziesz je zapewniał o swej miłości i dasz tego dowód, otaczając je troską oraz poświęcając im czas i uwagę. Po trzecie, Bóg powiedział swojemu Synowi: „Ciebie darzę uznaniem” (Marka 1:11). Chwalenie dzieci to kolejna ważna rzecz, o której powinien pamiętać ojciec. To prawda, że dzieci często popełniają błędy. Wszyscy je popełniamy. Ale czy jako ojciec wyszukujesz okazji do udzielenia zasłużonej pochwały? Jezus wiele się nauczył od swego niebiańskiego Ojca. Będąc na ziemi, słowem i czynem pokazał, jakimi uczuciami jego Ojciec darzy swe ziemskie dzieci (Jana 14:9). Jezus, nawet gdy był zajęty lub przeżywał trudne chwile, znajdował czas, by usiąść i porozmawiać z dziećmi. Uczniom powiedział: „Pozwólcie małym dzieciom przychodzić do mnie; nie próbujcie ich zatrzymywać” (Marka 10:14). Czy jako ojciec możesz w pełniejszej mierze naśladować Jehowę Boga i Jego Syna? Znaczenie dobrego przykładu Nie da się przecenić wartości dawania dzieciom dobrego przykładu. Twoje starania, by ‛je wychowywać, karcąc i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy’, odniosą raczej niewielki skutek, jeśli ty sam nie pozwolisz, by On cię karcił i wskazywał ci właściwy kierunek (Efezjan 6:4). Jednak z Bożą pomocą zdołasz się wywiązać z obowiązku troszczenia się o swoje dzieci. Dowodzą tego przeżycia Wiktora Gutszmidta, Świadka Jehowy z byłego Związku Radzieckiego. W październiku 1957 roku został uwięziony na dziesięć lat za opowiadanie innym o swych przekonaniach religijnych. W domu zostawił żonę, Polinę, i dwie córeczki. Choć pozwolono mu wysyłać do nich listy, nie mógł nic pisać o Bogu ani o religii. Pomimo tych trudności Wiktor był zdecydowany dobrze wywiązywać się z zadań ojca; wiedział też, że uczenie dzieci o Bogu jest niezmiernie ważne. Co więc robił? „W radzieckich czasopismach popularnonaukowych wynajdywałem odpowiednie artykuły” — wyjaśnia Wiktor. „Rysowałem kartki pocztowe przedstawiające ludzi i zwierzęta oraz dołączałem opowiadania lub coś ciekawego o przyrodzie”. „Gdy otrzymywałyśmy te pocztówki”, wspomina Polina, „natychmiast kojarzyłyśmy je z tematami z Biblii. Na przykład kiedy ukazywały piękno natury, lasów czy rzek, od razu czytałam 65 rozdział Izajasza” (zawierający Bożą obietnicę co do ustanowienia na ziemi raju). Julija, córka Wiktora, opowiada: „Wtedy mama modliła się z nami i płakałyśmy. Te kartki odegrały ogromną rolę w naszym wychowaniu”. Polina dodaje, że „dziewczynki od dzieciństwa bardzo kochały Boga”. Jak potoczyły się losy tej rodziny? Wiktor mówi: „Obie moje córki wyszły za chrześcijańskich starszych i mają silne duchowo rodziny, a ich dzieci wiernie służą Jehowie”. Dawanie dobrego przykładu często wymaga nie tylko pomysłowości, ale też ogromnego wysiłku. Gdy dzieci widzą nieustanne starania ojca, na pewno poruszy to ich serca. Mężczyzna, który spędził wiele lat w służbie pełnoczasowej, opowiada z wdzięcznością o swym ojcu: „Czasami tato bywał tak zmęczony pracą, że z trudem powstrzymywał się od zaśnięcia. Mimo to studium się odbywało i tym bardziej docenialiśmy jego wagę”. Nie ulega więc wątpliwości, że dobry ojciec powinien być wzorem godnym naśladowania — zarówno w słowach, jak i w czynach. Jeżeli będziesz takim ojcem, przekonasz się o prawdziwości biblijnego przysłowia: „Ćwicz chłopca stosownie do drogi, która jest dla niego; nie zboczy z niej nawet wtedy, gdy się zestarzeje” (Przysłów 22:6). Pamiętaj zatem: Liczy się nie tylko to, co mówisz. Ważniejsze jest to, co robisz — twój przykład. Pewien kanadyjski pedagog napisał: „Najlepszym sposobem zachęcenia dziecka do pożądanych zachowań jest pokazanie ich na własnym przykładzie”. Jeśli więc chcesz, by dzieci ceniły sprawy duchowe, sam powinieneś je cenić. Poświęcaj im czas! Dzieci muszą widzieć twój dobry przykład. A to wiąże się z poświęcaniem im czasu — i to mnóstwa czasu, a nie tylko przypadkowych chwil. Kierując się mądrością, usłuchaj rady biblijnej, by ‛wykupywać dogodny czas’, i zrezygnuj z mniej istotnych spraw na rzecz wspólnych zajęć (Efezjan 5:15, 16). Cóż może być ważniejszego niż twoje dzieci? Zestaw kina domowego, markowy sprzęt narciarski, piękny dom, twoja praca? Kto nie poświęca dzieciom odpowiednio dużo czasu, musi się później liczyć z gorzkimi konsekwencjami. Ojcowie, których dzieci uwikłały się w niemoralne postępowanie albo odrzuciły wartości duchowe, często odczuwają straszliwe wyrzuty sumienia. Niejeden żałuje, że tak rzadko był ze swymi maluchami, gdy naprawdę tego potrzebowały. Pamiętaj, że o skutkach swoich decyzji powinieneś myśleć, gdy dzieci są jeszcze małe. Biblia nazywa dzieci „dziedzictwem od Jehowy”, zostały ci więc powierzone przez samego Boga (Psalm 127:3). Nigdy nie zapominaj, że jesteś przed Nim odpowiedzialny za to, jak je wychowujesz! Dostępna pomoc Dobry ojciec, mając na celu pomyślność dzieci, chętnie szuka pomocy. Kiedy anioł oznajmił żonie Manoacha, że urodzi syna, jej mąż pomodlił się do Boga: „Niech (...) [anioł] znowu do nas przyjdzie i pouczy nas, co mamy czynić z dzieckiem, które się urodzi” (Sędziów 13:8, 9). Zobaczmy, jakiej pomocy potrzebował Manoach i jaka nauka wynika z tego dla dzisiejszych rodziców. Brent Burgoyne, wykładowca na Uniwersytecie Kapsztadzkim w RPA, zauważył: „Jedną z najwspanialszych rzeczy, jakie rodzice mogą dać dziecku, jest wpojenie mu zdrowych wartości”. O tym, iż pod tym względem jest wiele do zrobienia, świadczy doniesienie z japońskiej gazety Daily Yomiuri. Podawała ona: „Jak wynika z przeprowadzonej ankiety, 71 procent japońskich dzieci nigdy nie usłyszało od swych ojców, że nie wolno kłamać”. Jakież to smutne! Ale kto jest w stanie zapewnić wiarygodny system wartości? Osoba, do której zwrócił się Manoach — sam Bóg! Aby pomóc ludziom, posłał On ukochanego Syna. Jezus podczas pobytu na ziemi był nazywany Nauczycielem, gdyż udzielał swym słuchaczom cennych lekcji. Ciekawie przedstawiono je w książce Ucz się od Wielkiego Nauczyciela, przeznaczonej do omawiania z dziećmi i wydanej w wielu językach. Książka ta wpaja wartości oparte na Słowie Bożym. Ale to nie wszystko. Zawiera ponad 160 ilustracji opatrzonych stosownymi pytaniami. Na przykład w rozdziale 22, zatytułowanym „Dlaczego nie wolno kłamać”, znajduje się obrazek, który zamieszczono na ostatniej stronie niniejszego czasopisma, a w tekście obok podano następujący przykład: „Chłopiec zapewnia tatę: ‚Nie, nie grałem w domu w piłkę’. A jeśli jednak grał? Czy to dobrze, że nie mówi prawdy?” Dobitnych lekcji udzielono też w rozdziałach: „Posłuszeństwo zapewnia ochronę”, „Musimy opierać się pokusom”, „Lekcja życzliwości”, „Nigdy nie kradnij!”, „Czy Bogu podobają się wszystkie przyjęcia?”, „Jak sprawiać Bogu radość”, „Dlaczego trzeba pracować” — żeby wymienić tylko kilka spośród 48 rozdziałów. Przedmowę do książki zakończono słowami: „Szczególnie ważne jest (...) kierowanie dzieci ku Źródłu wszelkiej mądrości, ku naszemu niebiańskiemu Ojcu, Jehowie Bogu. Właśnie tak zawsze czynił Jezus, Wielki Nauczyciel. Szczerze wierzymy, że książka ta pomoże Waszej rodzinie wieść życie zgodne z wolą Jehowy, a to zapewni Wam wiecznotrwałą pomyślność”.* Podsumujmy zatem: Dobry ojciec wywiązuje się ze swych obowiązków, gdy daje dzieciom piękny przykład, poświęca im dużo czasu i pomaga im żyć według Bożych zasad wyłuszczonych w Biblii. [Przypis] Inne książki wydane przez Świadków Jehowy z myślą o niesieniu pomocy rodzinom to Mój zbiór opowieści biblijnych, Pytania młodych ludzi — praktyczne odpowiedzi oraz Tajemnica szczęścia rodzinnego. [Ilustracja na stronie 8] Mimo uwięzienia Wiktor Gutszmidt okazał się dobrym ojcem [Ilustracje na stronach 8, 9] Więziony za przekonania religijne, Wiktor rysował te obrazki, by uczyć swoje dzieci [Ilustracja na stronie 9] Córki Wiktora w roku 1965 [Ilustracja na stronie 10] Ojcowie powinni się angażować w wychowywanie dzieci

„Gdzie popełniłem błąd?” Takie pytanie dręczyło Michaela * z RPA, ojca zbuntowanego dziewiętnastolatka. Bardzo przykładał się do wychowywania syna, ale teraz nachodziły go wątpliwości, czy nie mógł ze swojej roli wywiązać się lepiej. Z kolei Terry, mieszkający w Hiszpanii, najwyraźniej może spoglądać w przeszłość z zadowoleniem. Jego syn Andrew opowiada: „Z dzieciństwa zachował mi się taki obraz: tato czyta mi, bawi się ze mną i zabiera mnie na wspólne wypady, na których mam go tylko dla siebie. Dzięki niemu nauka była frajdą”. Trzeba przyznać, że nie jest łatwo być dobrym ojcem. Niezwykle przydatne okazują się podstawowe zasady podane w Biblii. Wielu mężczyzn przekonało się, że korzystanie z tej skarbnicy mądrości przynosi pożytek zarówno im samym, jak i ich rodzinom. Rozważmy więc niektóre z praktycznych rad biblijnych. 1. Miej czas dla rodziny Jak pokazujesz dzieciom, że są dla ciebie ważne? Niewątpliwie zdobywasz się na wiele wyrzeczeń, by zapewnić im chociażby utrzymanie i odpowiednie warunki do życia. Nie robiłbyś tego wszystkiego, gdyby dzieci się dla ciebie nie liczyły. Ale jeśli nie spędzasz z nimi wystarczającej ilości czasu, mogą dojść do wniosku, że bardziej niż na nich zależy ci na pracy, kolegach czy własnym hobby. Kiedy ojciec powinien zacząć poświęcać czas dzieciom? Matka nawiązuje więź ze swoim maleństwem, jeszcze zanim się ono urodzi. Mniej więcej w 16 tygodniu ciąży płód odbiera już bodźce dźwiękowe. Na tym etapie również ojciec może zacząć budować wyjątkową więź z nienarodzonym dzieckiem. Może słuchać bicia jego serca, wyczuwać jego kopnięcia, rozmawiać z nim albo mu śpiewać. Zasada biblijna: W czasach, gdy spisywano Biblię, mężczyźni osobiście angażowali się w pouczanie swojego potomstwa. Prawo Boże zachęcało ojców, żeby regularnie spędzali z dziećmi czas. Wynika to na przykład z Księgi Powtórzonego Prawa 6:6, 7: „Te słowa, które ci dzisiaj nakazuję, mają być w twoim sercu; i wpajaj je swym synom, i mów o nich, gdy siedzisz w domu i gdy idziesz drogą, i gdy się kładziesz, i gdy wstajesz”. 2. Bądź ojcem, z którym można porozmawiać o wszystkim Słuchaj ze spokojem — nie krytykuj z góry Ojciec, który chce mieć dobry kontakt z dziećmi, musi być uważnym słuchaczem. Powinieneś więc nauczyć się słuchać bez gwałtownych reakcji. Jeżeli dzieci z góry wiedzą, że szybko się denerwujesz i od razu zaczynasz je krytykować, raczej nie będą chciały ci się zwierzać. Ale jeśli umiesz spokojnie słuchać, wysyłasz sygnał, że szczerze się nimi interesujesz. Wtedy zapewne chętniej podzielą się z tobą tym, co naprawdę myślą i czują. Zasada biblijna: Jedną z praktycznych wskazówek, przydatnych w życiu codziennym, zawiera List Jakuba 1:19: „Każdy człowiek ma być prędki do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do srogiego gniewu”. Ojcowie, którzy stosują się do tej zasady, lepiej dogadują się z dziećmi. 3. Karć w duchu miłości i nie szczędź pochwał Karcenie nie może być sposobem na rozładowanie własnych emocji, takich jak frustracja czy gniew — zawsze powinno wynikać z miłości i troski o trwałą pomyślność dziecka. Obejmuje udzielanie rad, korygowanie, pouczanie, a w razie konieczności ukaranie. Ojciec powinien pamiętać, że karcenie będzie znacznie skuteczniejsze, gdy ma on zwyczaj chwalić dzieci. Starożytne przysłowie głosi: „Słowo wypowiedziane we właściwym czasie jest jak złote jabłka w srebrnych ornamentach” (Przysłów 25:11). Pochwały wzbogacają osobowość dziecka. Gdy czuje się ono zauważane i cenione, rozkwita. Ojciec, który upatruje okazji do pochwalenia syna lub córki, pomaga im rozwijać poczucie własnej wartości i zachęca do obstawania przy tym, co słuszne. Zasada biblijna: „Ojcowie, nie rozjątrzajcie swych dzieci, żeby nie popadły w przygnębienie” (Kolosan 3:21). 4. Kochaj i szanuj żonę Wpływ na dzieci bez wątpienia ma też to, jak mężczyzna wywiązuje się z roli męża. Pewien zespół specjalistów wyjaśnia: „Najlepsze, co ojciec może zrobić dla dzieci, to szanować ich matkę. (...) Kobieta i mężczyzna, którzy wzajemnie się szanują i pokazują to dzieciom, stwarzają im bezpieczne środowisko” (J. Rosenberg i W. B. Wilcox, The Importance of Fathers in the Healthy Development of Children) *. Zasada biblijna: „Mężowie, wciąż miłujcie swe żony (...) Niech też każdy z was z osobna tak miłuje swoją żonę, jak samego siebie” (Efezjan 5:25, 33). 5. Kochaj Boga i ucz dzieci tego samego Ktoś, kto gorąco kocha Boga, może ofiarować dzieciom bezcenne dziedzictwo — zażyłą więź z Ojcem niebiańskim. Antonio, będący Świadkiem Jehowy, włożył wiele trudu w wychowanie szóstki dzieci. Po latach jedna z córek napisała: „Kochany Tatusiu, chciałabym Ci podziękować, że nauczyłeś mnie kochać Jehowę Boga, bliźnich i siebie samą — że pomogłeś mi wyrosnąć na zrównoważoną osobę. Widziałam u Ciebie miłość do Jehowy i odczuwałam Twoje szczere zainteresowanie. Dziękuję, Tatusiu, że pierwszeństwo w swoim życiu dawałeś Jehowie i że traktowałeś nas, dzieci, jako dary od Niego!”. Zasada biblijna: „Masz miłować Jehowę, twojego Boga, całym swym sercem i całą swą duszą, i całą swą siłą życiową. I te słowa, które ci dzisiaj nakazuję, mają być w twoim sercu” (Powtórzonego Prawa 6:5, 6). Ojcostwo, rzecz jasna, nie zamyka się w omówionych pięciu punktach. Spójrz prawdzie w oczy: nawet jeśli dasz z siebie wszystko, i tak nie będziesz doskonałym ojcem. Jednak im bardziej starasz się wprowadzać podane zasady w czyn — z miłością i w sposób zrównoważony — tym większe masz szanse na to, że będziesz dobrym ojcem *.

Ojcostwo jest olbrzymim wyzwaniem. Prawdopodobnie największym, jakie wielu z nas kiedykolwiek podejmie. Tu przecież nie chodzi o jakiś kolejny projekt, firmę, fuzję, kampanię. Tu chodzi o nowego człowieka, dla którego mamy być wzorem (najlepszym z możliwych), przyjacielem (niezawodnym, choćby nie wiadomo co się działo), towarzyszem zabaw (niestrudzonym także i po dwunastu naprawdę ciężkich godzinach w pracy) obrońcą (nawet jeśli uwzięłyby się na niego wszystkie armie tego świata), a do tego kucharzem, sprzątaczką, korepetytorem, pielęgniarką i… superbohaterem. Bo przecież przy tacie chowają się nawet Superman i Batman razem wzięci. Zostać ojcem to kwestia raczej mało skomplikowana, ale być dobrym tatą… to zupełnie inna sprawa. Takim, o którym napisze dziecko, kiedy w szkole będzie musiał oddać wypracowanie odpowiadające na pytanie: kto jest twoim największym autorytetem? Z ojcostwem wiążą się same dylematy: jakim być tatą? Surowym, ale sprawiedliwym, czy raczej wyrozumiałym i kumpelskim? Czy, w jakim stopniu i w jaki sposób wprowadzić jakąś (jakąkolwiek?) dyscyplinę? Na ile pozwolić dziecku? Czego je nauczyć? Jakie wartości mu przekazać? W jaki sposób z nim rozmawiać….? Jak zapewnić mu taki start, żeby później umiało sobie poradzić w samodzielnym życiu? Na żadne z powyższych pytań (a także wielu, wielu innych) nie znajdziecie gotowej odpowiedzi. Wcale to jednak nie znaczy, że powinniście przerywać poszukiwania. Ja w każdym razie w swoich nie ustaję, a dzisiejszy artykuł jest propozycją zarówno dla mnie, jak i dla Was – przyszłych lub obecnych tatusiów. To także coś w rodzaju mojego osobistego manifestu, namiastki jakiejś prywatnej, ojcowskiej Konstytucji. Mówiąc inaczej – poniżej moja setka pomysłów na to, jak każdego dnia stawać się lepszym tatą! Część znajdzie zastosowanie przy dzieciakach w każdym wieku, część będzie dotyczyć tylko tych młodszych albo tylko tych starszych, ale wszystkie warto przeczytać, przeanalizować, przemyśleć i – być może – zakodować w swojej łepetynie, by później je po prostu wprowadzić w życie. Zapraszam do lektury! 1. Bądź obecny. Pierwsze i najważniejsze – obecność. Nie przez telefon, nie przez drogie prezenty wysyłane zza granicy, a tak po prostu, przez TU I TERAZ. 2. Mów dzieciom, że je kochasz. Często. Wielu może się wydawać, że facetom nie przystoi używać takich słów. BZDURA. 3. Mów im, jak wiele dla Ciebie znaczą. Nie wychodź z założenia, że one to wiedzą (choć wiedzą), bo to jedna z tych rzeczy, o których powinno się przypominać non-stop. 4. Przytulaj je i całuj. Często. Dotyczy zwłaszcza młodszych dzieci. Tym starszym może się to nie do końca spodobać, nastolatkowie rządzą się swoimi regułami. 5. Nie bój się okazywać swoich emocji przy rodzinie. Pozbawione emocji są tylko roboty. Nie pozwól, by twoje dzieci tak właśnie cię postrzegały. 6. Pozwól dzieciom zobaczyć cię płaczącego. Nie stawiaj się w pozycji niezniszczalnego terminatora – widok płaczącego rodzica to lekcja dla dzieci, że każdy ma prawo do swoich słabości. Grunt, to im nie ulegać. 7. Przyznawaj się do błędów. I nie obawiaj się o to, że Twój autorytet przez to upadnie. Nie upadnie. Dzieci w końcu i tak nauczą się dostrzegać rzeczy, które robisz źle (w końcu każdy czasem robi coś źle), a „przepraszam” z twoich ust zapewni Ci jedynie szacunek z ich strony. I pamiętaj, że nie ma na świecie ojca, który nie popełnia żadnych błędów. 8. Jeśli czegoś nie wiesz – przyznaj się do tego. Lepsze to, niż „bo tak” w odpowiedzi na jakieś pytanie albo wprowadzenie dziecka w błąd – kiedy odkryje, że usłyszało z Twoich ust nieprawdę, konsekwencje mogą być znacznie poważniejsze niż uświadomienie sobie, że jednak nie jesteś chodzącą, nieomylną encyklopedią. 9. Nie rób z siebie męczennika z powodu przerośniętego „ego”. Ojcostwo to w dużej mierze nic innego, jak ciągłe chodzenie na kompromisy. 10. Pozwól sobie na powrót do własnego dzieciństwa. Odpuść sobie czasem z tą swoją obmierzłą dorosłością i obudź to uśpione, wewnętrzne dziecko. Pobaw się ze swoimi pociechami klockami, samochodzikami, plastikowymi pistolecikami czy co tam jeszcze mają w swoim arsenale zabawek 😀 11. Bądź hojny, jeśli chodzi o Twój czas, energię i uwagę. Rozdawaj je tym, którzy tego potrzebują. 12. Weź czasem wolne w pracy tylko po to, by pobyć ze swoją rodziną. Zastanów się – za kilka lat, na łożu śmierci, będziesz wspominał te chwile spędzone za biurkiem czy raczej jakieś beztroskie momenty z najbliższymi? Praca jest ważna, ale Twoje dzieci i Twoja partnerka są ważniejsze. Nie można o tym zapominać. Nigdy. 13. Nie przestawaj się uśmiechać do dzieci i do żony. Bo uśmiech to inwestycja – chcesz widzieć swoją rodzinę zacieszającą od ucha do ucha? Wpłać w depozyt własny uśmiech. 14. Spędź trochę czasu ze swoimi dziećmi sam-na-sam. Przebywanie z rodziną w komplecie jest super, ale raz na jakiś czas fajnie samemu spędzić parę chwil z dzieciakami. Możesz je wziąć na „randkę” – kino, lody, wesołe miasteczko. Niech mają Cię tylko dla siebie. 15. Spędzajcie czas aktywnie. Rower, basen lub przynajmniej spacer. Zdrowe, przyjemne, a przy tym bardzo WSPOMNIENIOTWÓRCZE. Znacznie bardziej od zakupów w hipermarkecie. 16. Zostawiaj częściej samochód w garażu. To najprostszy sposób na wprowadzenie w życie wcześniejszego pomysłu: zamiast odpalać samochód, by zawieźć dzieci do oddalonej o półtorej kilometra szkoły, zaprowadź je tam na nogach! 17. Spędzajcie czas na łonie natury. Wędrówka w góry jest jest świetnym pomysłem – dzieciaki nauczą się cenić i szanować przyrodę, a przy okazji poćwiczą walkę z samym sobą. Zdobywanie szczytów do najprostszych rzeczy wcale przecież nie należy, a Ty będziesz obecny przy pokonywaniu ich własnych, kolejnych, wewnętrznych barier. 18. Zwiedźcie wszystkie parki w Twoim mieście. Coś jak poprzedni punkt, ale mniej czasochłonny. 19. Pójdźcie razem na jakieś zajęcia. Pływanie, strzelanie z łuku – zorientuj się, co oferują na przykład okoliczne Domy Kultury. Taka wspólna nauka nowej umiejętności, a później – kto wie? – wspólne dzielenie jednej pasji może być trwałym spoiwem Waszej relacji. 20. Jedzcie wspólne posiłki. Jeśli nie codziennie, bo z różnych przyczyn to pewnie niemożliwe, to przynajmniej w niedzielę (lub w inny, stały dzień tygodnia). Dzielenie stołu z najbliższymi to jedna z najlepszych (i zarazem najprostszych) metod utrzymania zdrowych więzi z nimi. 21. Gotujcie razem. Łączcie swoje siły, by stworzyć coś nowego, smacznego i w dodatku w świetnej atmosferze. Przyjemne z pożytecznym. 22. Odłącz TV. A nagle Twoje dzieci ze zdziwieniem odkryją, że zamiast oglądać kolejny, niewiele wnoszący w ich życie program, mogą po prostu… POROZMAWIAĆ! Ucz odpowiedzialnego korzystania z TV, internetu, gier itp. Wszystko jest dla ludzi, ale niech znają umiar. 23. Graj z dzieciakami w różne gry. Pozwól im wygrywać, ale niech nie przychodzi im to zbyt łatwo. 24. Pielęgnuj moce super-taty! Nadludzka siła, czytanie w myślach, złota rączka niczym u McGyvera… a wszystko to w Twojej osobie! 25. Pójdź do szkoły, w której uczą się twoje dzieci i zapytaj nauczycieli, jak możesz pomóc w ich pracy. Dzieci spędzają w szkole sporo czasu, dlatego Twój dobry kontakt z ich nauczycielami na pewno pomoże wszystkim w spełnianiu swojej misji. Nauczyciele nie są twoimi (ani dzieci, choć tym zdarza się o tym zapomnieć – mają prawo) wrogami, nawet jeśli czasem wstawią im za coś jedynkę. 26. Przybijaj dzieciakom piątkę z okazji ich każdego – choćby najmniejszego – sukcesu. Pierwsze samodzielnie przeczytane słowo? Piątka! Pierwszych kilka metrów przejechane na rowerku? Piątka! 27. Czytaj głośno swoim dzieciom. „Cała Polska czyta dzieciom”, czytaj i Ty! Czytaj nie tylko dzieciom, ale także po to, żeby podejmować lepsze decyzje. Niech dzieci od czasu do czasu widzą Cię czytającego. 28. Spróbuj czasem spojrzeć na coś z perspektywy swoich dzieci. Twój dzieciak znowu przyszedł z podwórka ubłocony od stóp do głów, a Ty czujesz, że zaraz Cię szlag trafi, bo ten nowy płaszczyk, który kosztował cały majątek, teraz nadaje się tylko do wyrzucenia? No to zastanów się, czy on dla Twojej pociechy ma taką samą wartość, co kilka godzin świetnej zabawy. I pomyśl, czy dla Ciebie przypadkiem, tak naprawdę, nie jest tak samo. 29. Zrób czasem przy dzieciach coś szalonego. Niech nie widzą w tobie kolejnego, nudnego dorosłego, który nie ma im nic ciekawego do zaoferowania. Spuść czasem z tonu, wyluzuj się, odnajdź w sobie pewnie dawno już uśpione wewnętrzne dziecko. 30. Śmiej się z siebie dużo i głośno. Nie śmiejąc z siebie pozbawiamy się naprawdę wielu okazji do radości – to raz. A dwa – to będzie naprawdę cenna lekcja dla dzieciaków, która pokaże im, że dystans przyda im się do łagodzenia różnych życiowych wstrząsów. 31. Nie żałuj pochwał dla swoich dzieci. Każdy lubi słyszeć, że to, co robi, robi dobrze. Zwłaszcza dzieci. Dla nich każda chwila ich życia to niekończące się próby wychodzenia z własnej strefy komfortu, więc nic nie zadziała na nich tak budująco, jak wykrzyczane z entuzjazmem „tak trzymaj! Super ci idzie!”. 32. Rozmawiając z dziećmi, skupiaj się na tym, co dobre. Życie jest bardzo często takie, jakim go widzimy. Umiejętność dostrzegania tego, co dobre, może być jedną z najważniejszych umiejętności, jakie przekażesz swoim dzieciom. 33. Słuchaj swoich dzieci bardzo uważnie. Okazujesz im tym samym szacunek. 34. Rozmawiaj z dziećmi jak równy z równym. Bo – na dobrą sprawę – to, że żyjesz dłużej (i pewnie wiesz troszeczkę więcej) wcale nie daje Ci powodu do uważania się za lepszego od nich. 35. Pozwól dzieciom decydować za siebie. I naucz ich ponoszenia konsekwencji za swoje decyzje. 36. Pozwól dzieciom uczestniczyć w decyzjach dotyczących całej rodziny. W końcu są jej częścią i choć pewnie wielu rzeczy nie rozumieją, tak wciąż ich punkt widzenia powinien zostać wzięty pod uwagę. 37. Poznaj historię swojej rodziny i przekazuj ją dzieciom. Założę się, że (jeśli jej jeszcze nie znasz) twoje odkrycia zbiją cię z nóg. Wiesz, w jakich wojnach walczyli twoi przodkowie? Gdzie mieszkali? Jak babcia poznała dziadka? To czasem naprawdę szalone historie…! I idealny materiał na opowieści przy ognisku J 38. Nie ustawaj w pracy nad polepszeniem relacji z żoną/partnerką. Niech wasz związek będzie dla dzieci lepszym przykładem prawdziwej miłości, niż wszystkie harlekiny, komedie romantyczne i inne tego rodzaju dzieła razem wzięte. 39. Codziennie zakochuj się w swojej żonie/partnerce na nowo. Daj jej całusa, przytul, zrób coś, co wywoła uśmiech na jej twarzy. 40. Prowadź dziennik. Notuj, kiedy dziecko wypowiedziało pierwsze słowo, kiedy samodzielnie przeszło przez cały pokój. Zapisuj wszystkie mniej i bardziej śmieszne zdarzenia z waszego wspólnego życia. Za kilka lat to będzie najlepsza z możliwych pamiątek. 41. Prowadź album rodzinny. W dobie komputerów wywoływanie zdjęć jest rzadkością – a szkoda. Znajdź czas na wywołanie dwóch-trzech zdjęć z każdej uroczystości czy wspólnego wyjazdu i wrzucaj je do albumu. 42. Wygospodaruj trochę czasu tylko dla siebie. Dla siebie, dla swojego hobby – zajmij się sobą po to, żebyś mógł lepiej zająć się później swoimi dziećmi. W końcu lepiej poświęcić chwilę na naostrzenie siekiery, niż później przez dziesięć godzin pracować na tępym ostrzu, prawda? Znajdź czas na sport, spotkania z kumplami i przeczytanie czegoś, co poprawi jakość Twojego życia. Np. mój ebook 😉 43. Raz na jakiś czas zapytaj swoje dzieci o to, co mógłbyś robić lepiej. Na pewno wiesz, czym jest ewaluacja projektu. Na potrzebę tego punktu przyjmij, że ojcostwo jest jakimś Twoim projektem. Dowiedz się, co możesz poprawić, by stawać się coraz lepszym. 44. Zapytaj twoich rodziców o to, co chcieliby usłyszeć na początku swojej przygody z wychowywaniem dzieci. Ich rady mogą okazać się bezcenne! 45. Dbaj o swoje zdrowie. Po to, żebyś mógł służyć dzieciom swoją radą i obecnością jak najdłużej. 46. Przypomnij sobie, czego nie znosiłeś słyszeć z ust swoich rodziców. Dlaczego tak było? Czy teraz zdarza ci się używać tych samych argumentów? 47. Posłuchaj się czasem i zastanów, czy brzmisz jak swój ojciec. To dobrze czy źle? 48. Wybacz swojemu ojcu wszystkie dawne krzywdy. Teraz na pewno sam go zdecydowanie lepiej rozumiesz i jego dawne decyzje już nie wydają się tak niezrozumiałe. 49. Przydzielaj dzieciom obowiązki. Nie mówię, żeby to było od razu codzienne szorowanie podłogi, ale uważam, że nauka odpowiedzialności od najmłodszych lat jest jedną z lepszych inwestycji w ich dorosłe życie. 50. Pod żadnym pozorem nie odreagowuj na rodzinie niepowodzeń w pracy. Naucz się rozdzielać te dwie sfery Twojego życia: zawodową od rodzinnej. Twoje dzieci nie są w żaden sposób winne Twoich ewentualnych zawodowych porażek. 51. Pamiętaj, że dzieci są naszymi lustrzanymi odbiciami. Także, jeśli chodzi o zachowanie. Prawdopodobnie w każdym ich wybryku z powodzeniem odnajdziesz… siebie samego. Pamiętaj o tym, złoszcząc się na nie. 52. Policz do dziesięciu zawsze wtedy, kiedy będziesz miał ochotę krzyknąć na swoje dziecko. W 90% przypadków – po doliczeniu do dziesięciu – dziwnym trafem ta ochota minie bezpowrotnie. I dobrze. 53. Spróbuj rozdzielić Twoje dzieci od ich złego zachowania. Bycie dzieckiem nie jest proste – one też mają swoje problemy, swoje frustracje i powody do zdenerwowania. One wciąż się jeszcze uczą tego świata, testują go. Przypomnij sobie, jak często zdarzyło Ci się zrobić naprawdę głupie rzeczy, o które nigdy byś się nie podejrzewał, a potem spójrz na wybryk swojego dziecka raz jeszcze. To, że źle się zachowało, nie znaczy przecież, że jest złe. 54. Miej realne oczekiwania wobec swoich dzieci. Własne niespełnione ambicje bardzo rzadko będą się pokrywać z ambicjami dzieci, do których przecież mają prawo. No i weź też pod uwagę, że do pewnych rzeczy mogą po prostu nie mieć predyspozycji – nigdy na przykład nie nauczą się latać, choćbyś posyłał ich dziesięć razy w tygodniu na lekcje latania, co pewnie będzie rodziło zarówno w nich, jak i w Tobie, olbrzymie pokłady frustracji. 55. Nie oczekuj od dzieci bycia idealnymi. Bo sam taki nie jesteś – nikt nie jest. Zresztą, ideały są nudne. 56. Bądź tym, który odkryje ich talenty. Zamiast wmawiać im, co potrafią, pozwól im to odkryć. A później je w tym wspieraj. 57. Pozwól dzieciom samodzielnie myśleć. Choćby ich myślenie usiane było błędami, niedomówieniami, ignorancją – pozwól im na to. Na błędy też trzeba zasłużyć i one to właśnie teraz robi 58. Nie ograniczaj się do udzielenia odpowiedzi na pytanie – pozwól dzieciom samemu ją znaleźć. Bo, jak powiedział kiedyś Konfucjusz, powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. 59. Pozwól dzieciom na tajemnice. Bo niech kamieniem rzuci ten, kto nie miał żadnych sekretów przed rodzicami. 60. Pozwól dzieciom zachować twarz. Nigdy nie wystawiaj ich na pośmiewisko przy znajomych. Mało jest tak przykrych dla dziecka sytuacji, jak ośmieszenie go przy znajomych. Oszczędź mu tego. Jeśli coś zrobiło źle – upomnij go na osobności. 61. Naucz je niezależności. Nie będziesz żył wiecznie, w końcu będą musiały radzić sobie same. Lepiej, by były na taką okoliczność dobrze przygotowane. 62. Naucz je pewności siebie. Po to, żeby z podniesioną głową stawiały czoła życiu. 63. Pokaż im, że z każdej sytuacji jest jakieś wyjście. Że zamiast panikować i labidzić, wystarczy po prostu… pomyśleć. Na pewno nie raz i nie dwa przyda im się umiejętność zachowania zimnej krwi. 64. Naucz je przyznawać się do swoich błędów. Najlepszą lekcją będzie po prostu przyznawanie się do swoich, kiedy jakieś popełnisz. 65. Naucz je ufać swoim marzeniom. Nie pozwól im wyrosnąć na ludzi, którzy swoje niespełnione marzenia przekuli w nieopisany smutek. Niech Twoje dzieci marzenia przekuwają w rzeczywistość – od tego one przecież są! 66. Naucz je, że nie wszystko można mieć pod kontrolą. Improwizacja to również bardzo cenna umiejętność. 67. Bądź odpowiedzialny za swoje słowa i czyny. Jeśli nie chcesz usłyszeć kłamstw z ust własnego dziecka, Ty również nie pozwalaj sobie na mijanie się z prawdą w ich obecności. Dając taki przykład wydajesz się mówić „kłamstwo to nic złego”. Kiedyś się to na Tobie odbije. 68. Zawsze spełniaj swoje obietnice. Zwłaszcza, jeśli tego samego wymagasz od swoich dzieci. A na pewno wymagasz. 69. Zadbaj o zadość uczenienie zawsze wtedy, kiedy masz zły humor i odniesiesz się do swoich pociech zbyt ostro. W nerwach każdemu może się zdarzyć powiedzieć kilka słów za dużo. Po prostu miej później odwagę za to przeprosić i w jakiś sposób to wynagrodzić. 70. Pamiętaj, co jest naprawdę ważne. I nie, nie jest to piątka z matematyki, jeśli na drugiej szali postawimy na przykład zdrowie dziecka. 71. Naucz dzieci bezinteresowności samemu pomagając innym w różnych akcjach i zbiórkach charytatywnych. Pokaż im, że pomaganie nie tylko realnie ulepsza nasz świat, ale jest też sposobem na świetną zabawę! J 72. Nie pozwalaj innym dorosłym na złe zachowanie w obecności Twoich dzieci. Tłumaczenie „jemu wolno, bo jest dorosły” nigdy na dłuższą metę nie zdaje egzaminu. 73. Nie plotkuj przy swoich dzieciach. A najlepiej nie plotkuj wcale. Poza tym pamiętaj, że dzieciaki (zwłaszcza te młodsze) lubią powtarzać różne dziwne rzeczy, nawet takie, których do końca z różnych powodów nie rozumieją. To bardzo skuteczna recepta na najdziwniejsze nieporozumienia z możliwością bardzo przykrych konsekwencji, także bezpośrednio dla Ciebie. 74. Stawaj w obronie słabszych. Dasz tym samym świetny przykład dzieciakom. 75. Pokaż dzieciakom, na czym polega Twoja praca. Zabierz je do biura na jeden dzień. Niech wiedzą, co robisz, żeby zarabiać pieniądze. To pierwszy krok do docenienia Twoich starań o zapewnienie im możliwie najlepszego życia. 76. Codziennie zachowuj się tak, jakby zaraz miał się odbyć plebiscyt na „najlepszego ojca roku”. Dobrym pomysłem wydaje mi się krótkie podsumowanie minionego dnia na kilka minut przed zaśnięciem. Odpowiedz sobie wtedy na pytanie: czy jestem dumny ze wszystkiego, co dziś zrobiłem? 77. Wyobraź sobie, że został ci tydzień życia – jak traktowałbyś w takiej sytuacji swoje dzieci? I co jest powodem tego, że nie traktujesz je tak na co dzień? 78. A teraz pomyśl, że to im został tydzień życia – co by taka sytuacja zmieniła w Twoim podejściu? Straszna wizja i najgorszemu wrogowi nie życzyłbym jej urzeczywistnienia, pomyśl nad tym chwilę. Może wyciągniesz jakieś wnioski. 79. Zaskocz czasem dzieciaki jakąś pyszną przekąską. Najlepiej taką własnoręcznie przygotowaną! 80. Wiedz, że twoje dzieci nigdy nie są za stare, żeby wziąć je na barana. Za stary możesz w pewnym momencie być co najwyżej Ty sam, ale próbować i tak nie zaszkodzi. 81. Przeczytaj książkę o ojcostwie. A uświadomisz sobie, że z większością Twoich problemów już ktoś wcześniej sobie poradził. Więc Ty też dasz radę. 82. Napisz książkę o ojcostwie. Może podsuniesz jakiemuś początkującemu tatusiowi pewną genialną myśl? 83. Zostaw czasem dzieciom jakąś wesołą notatkę w dziwnym miejscu. Niech to będzie na przykład „uśmiechnij się” schowane w pudełku z drugim śniadaniem albo „jesteś super!” przyczepione na lustrze w łazience rano. 84. Postaw się czasem na miejscu ich mamy. Postaraj się zrozumieć jej problemy, nerwy, oczekiwania i marzenia względem dzieci. 85. Zastąp czasem ich mamę w jej codziennych obowiązkach. Mama i tata pełnią różne role w wychowaniu dzieci, ale to wcale nie znaczy, że nie mogą czasem się między sobą nimi powymieniać. To z pewnością pomoże wzajemnemu zrozumieniu. 86. Daj jej czasem dzień wolnego. Niech Twoja kobieta ma również czas na zajęcie się sobą – jakieś spa, babski wieczór… na co tylko ma ochotę! Dzieci nie powinny być dla niej równoznaczne z więzieniem. 87. Wyjdź z długów najszybciej, jak to możliwe. Żeby – w razie czego – nie dostarczać im kłopotu w już i tak trudnym starcie w dorosłe życie. 88. Przemyśl swoje życie i – w razie potrzeby – skoryguj kurs, którym podążasz. Na to nigdy nie jest za późno, a Twoje dzieci będą dla Ciebie olbrzymią motywacją do wdrażania w życie powziętych decyzji. 89. Kiedy następnym razem będziesz miał ochotę się poddać – zrób to, ale tylko na dziesięć sekund. Później się podnieś i wykorzystaj tę chwilę jako lekcję na przyszłość dla innych. Bo przecież nie chodzi o to, żeby nigdy nie upadać, tylko o to, by za każdym razem podnieść się silniejszy. 90. Nie zapominaj, że każdy jest czyimś dzieckiem. Dla Ciebie najważniejsze są oczywiście Twoje dzieci. Dla kogoś innego – będą to jego dzieci. Często sprawiamy wrażenie, że o tym w ogóle nie myślimy. 91. Wrzucaj drobniaki do słoika. Kiedy się napełni, przeznacz jego zawartość na małe przyjemności dla swoich dzieci. Kino, jakieś słodycze? Niech zadecydują same! 92. Naucz się jakiegoś staromodnego dowcipu i często go powtarzaj. Będzie Twoim znakiem rozpoznawczym i nawet jeśli nie należy on do żartów najwyższych lotów, sprawisz, że za kilka lat wszyscy będą go sobie opowiadać z łezką w oku J 93. Podaruj dzieciakom coś zrobionego własnoręcznie. I nawet jeśli nie będzie to dzieło sztuki, to gwarantuję Ci, że w ich kuferku wspomnień ten gadżet zajmie honorowe miejsce. 94. Zaplanuj dla dzieciaków jakąś niespodziankę i każ im zgadywać, co to. Wyjście do zoo albo do wesołego miasteczka? Nie odkrywaj od razu wszystkich kart, zaszalej z odrobiną tajemniczości J 95. Nie zapominaj, że czasy się zmieniają. I tak samo, jak między Tobą a Twoimi rodzicami wystąpił konflikt pokoleniowy (smartfony? Komputery? A po co to komu? My tego nie mieliśmy i żyliśmy), tak samo będzie z Tobą i Twoimi dziećmi. Strach pomyśleć, jakie nowinki technologiczne przyniesie przyszłość, ale jest bardzo prawdopodobne, że w pewnym momencie przestaniesz to ogarniać. 96. Nie zamartwiaj się. Bo wszystko w końcu będzie dobrze. Nie ma innego wyjścia. Zmartwienia dotyczące najbliższych to normalna rzecz, ale nie przesadzaj z nimi – nadopiekuńczość to również pewna forma patologii. 97. Używaj mediów społecznościowych w sposób właściwy. Dzieci kiedyś dorosną, a wtedy raczej nie będą miały najmniejszej ochoty oglądać swoich nagich zdjęć z okresu niemowlęctwa. Zwłaszcza takich, do których dostęp mają wszyscy. 98. Miej otwarty umysł. Bo dzieciaki potrafią mieć najdziwniejsze zainteresowania. Od ezoteryki po okresy lęgowe chrabąszczy. Podejdź do tych tematów z otwartym umysłem, a zaskarbisz sobie ich wdzięczność. 99. Pamiętaj, że praca ojca nigdy się nie kończy. Z tej pracy nie da się zwolnić, nie da się wziąć chorobowego. To nie jest praca od ósmej do szesnastej. 100. Po prostu kochaj swoje dzieci całym sercem. A wszystko inne jakoś się ułoży 🙂 Masz może jakieś propozycje, czym jeszcze można wzbogacić powyższą listę? Komentarze są do Twojej dyspozycji! Jeżeli dotarłeś aż tutaj, to mniemam, że artykuł Ci się spodobał. Dlatego proszę udostępnij go na Facebooku. Zapewne masz w gronie znajomych mężczyzn, którym przyda się taki artykuł. Z góry dziękuję!!!

Czy jest coś, co pomogło mi w tej roli? Oczywiście w nurcie ideologii gender, tytuł można traktować jako pytanie skierowanie do wszystkich rodziców, nie tylko ojców. Jednak ja jestem ojcem i postanowiłem ten tekst oprzeć na własnych doświadczeniach. Jak zostać dobrym tatą? Czy można się w ogóle do tego przygotować? Wydaje mi się, że tak. Że było w moim życiu kilka takich rzeczy, które obecnie procentują, gdy przychodzi do wychowywania dzieci. Rzeczy, które zupełnie nieświadomie przygotowywały mnie do roli, jaką obecnie wykonuję. Najpiękniejszej roli na świecie. Poświęciłem się czemuś Jako nastolatek, znalazłem w swoim życiu coś, czemu potrafiłem się poświęcić i co sprawiało mi ogromną frajdę. Coś, co było dla mnie ważne. Coś, dzięki czemu czułem, że chociaż w małym stopniu zmieniam świat. Znalazłem też grupę ludzi, która podzielała moje zainteresowania i która motywowała mnie do działania. I to nie była grupa bojowników o wolność, ani żadne Greenpeace. Tematyka grupy nie miała w zasadzie znaczenia. Mogłaby to być nawet grupa miłośników pluszowych zabawek. Ważne, żeby już samo uczęszczanie tam sprawiało nam przyjemność. Żebyśmy chcieli więcej. Wiedzieli więcej. Robili więcej. To ma być jak samonapędzający się mechanizm, który sprawia, że im bardziej się temu poświęcimy i im więcej pracy w to włożymy, tym więcej przyjemności wyciągniemy. I nawet jeśli po drodze natrafimy na przeszkody, to wiemy, że będzie warto. To doświadczenie niesamowicie mi teraz pomaga. Bo rodzicielstwo jest czymś nieopisanie pięknym, ale nie raz, nie dwa, trafia się na trudne momenty. Chwile, które wydają się wręcz niemożliwe do pokonania. Które potrafią zachwiać całym światem. Jednak wiem, że potrafię je przetrwać. I wiem, że warto. Nie bałem się słów „za darmo” Nigdy nie bałem się robić czegoś altruistycznie. Oczywiście, nie żywię się powietrzem, ani przez fotosyntezę, więc swoją normalną pracę też wykonywałem. Jednak zawsze potrafiłem znaleźć rzeczy, które mimo iż kosztowały mnie i czas i pieniądze – były na tyle przyjemne, że nie potrzebowałem (poza ową przyjemnością) żadnego dodatkowego wynagrodzenia. I patrząc na to z perspektywy czasu, widzę dokładnie wszystkie te chwile, w których moja „darmowa” praca pomagała innym. Dawała im cel. Dawała im radość. Było to zupełne przeciwieństwo tych chwil, w których jedynym wynagrodzeniem, były pieniądze. Chwil, których nawet nie pamiętam. Podobnie jest w rodzicielstwie. Tych najpiękniejszych chwil nie da się przeliczyć na złotówki. I nie potrafilibyśmy ich oddać, nawet za wszystkie pieniądze świata. Nie uciekałem od odpowiedzialność Wiele spotkałem w swoim życiu osób, które uciekały od odpowiedzialności. Za nieudane projekty, za źle wykonaną pracę, za źle wychowane dzieci. Często, uciekali nawet od odpowiedzialności za swoje życie. „Moi rodzice się o mnie zatroszczą”. „Państwo się o mnie zatroszczy”. Wiele razy to słyszałem i zawsze widziałem jak to się kończyło. Jak nieszczęśliwymi ostatecznie byli ludzie, którzy wypowiadali te słowa. I kiedy wreszcie nauczyłem się brać odpowiedzialność za siebie i czasem nawet za innych, zrozumiałem, jak wiele to daje mi i innym. Często mi się obrywało, gdy z łatwością mogłem przerzucić winę na kogoś innego. Ale gdy ja przyjmowałem ciosy, widziałem, że inni zaczynają mi ufać. Że inni stoją za mną wtedy, gdy ich potrzebuję. Że daję im poczucie bezpieczeństwa. Wtedy zrozumiałem, jak ważny jest przykład idący z góry. I jak bardzo wpływa on na innych. A w przypadku dzieci naśladujących swoich rodziców, ten wpływ jest olbrzymi. I wiem, że nigdy nie mogę o tym zapomnieć. Tak jak nie mogę zapomnieć o tym, że zawsze Słuchałem ludzi Odkąd pamiętam (i prawdę mówiąc, zupełnie nie wiem skąd to się u mnie wzięło), potrafiłem słuchać ludzi. Szybko zrozumiałem, że jeśli chcę być wysłuchany, sam najpierw muszę nauczyć się słuchać. Jeśli chcę coś komuś powiedzieć, najpierw muszę dać drugiej stronie możliwość wyrażenia swoich myśli. Im więcej słuchałem, tym więcej rozumiałem i paradoksalnie, tym mniej musiałem mówić. I właśnie wsłuchiwanie się w to, co mają do powiedzenia moje dzieci, jest jedną z najbardziej przydatnych w moim rodzicielstwie cech. Na początku próbowałem im zawsze dawać dobre rady. Mówić o wszystkim co wiem. Nauczać ich. To jednak się nie sprawdzało. Obecnie im częściej słucham, zamiast mówić, tym bardziej czuję się blisko moich dzieci. Im częściej pozwalam im przejąć inicjatywę podczas rozmowy, tym częściej przejmują ją również w innych aspektach życia. Nie tylko ja zaczynam lepiej rozumieć ich zachowanie, ale one też zaczynają lepiej rozumieć samych siebie. Bo w końcu mogą słuchać siebie, a nie zewnętrznego głosu. I obserwowanie tego jest czymś niesamowitym. Idealny ojciec Czy taki istnieje? Idealny ojciec? Czy da się go opisać, zmierzyć, wypunktować? Nie. I nie powinniście traktować powyższej listy, jako takiego opisu. Te wszystkie punkty powyżej nie są jakimś niezbędnikiem. Nie są obowiązkowymi cechami dobrego ojca. Można być najlepszym ojcem na świecie i nie spełniać żadnego z powyższych. Niemniej uważam, że te cechy pomagają. Że uwrażliwiają na drugiego człowieka. Na problemy innych. Uczą troski, uczą odpowiedzialności, uczą poświęcenia i uczą pokonywania przeszkód. A wszystkie te cechy, nabyte w ten czy inny sposób, są bardzo przydatne w ojcostwie. I myślę, że warto nad nimi popracować. Prawa do zdjęcia należą do Damian.

Mężczyźni są biologicznie zaprogramowani do opieki nad dziećmi – wynika z badań amerykańskich uczonych z Northwestern University. Wykazali oni, że tuż po narodzinach malucha ojcom spada we krwi poziom testosteronu. Ułatwia to wzięcie na siebie obowiązków wynikających z nowej roli, całej sprawy jednak nie załatwia. O ile bowiem wiadomo, jak zająć się noworodkiem, o tyle im starsze dziecko, tym trudniej mu znaleźć z ojcem wspólną płaszczyznę porozumienia. Tak jednak wcale być nie musi. Badania amerykańskich uczonych po raz pierwszy niezbicie dowiodły, że poziom typowo męskich hormonów we krwi jest silnie skorelowany z ojcostwem. Okazało się, że mężczyźni o wyższym poziomie testosteronu mieli co prawda większą szanse na ojcostwo, lecz po pojawieniu się w domu noworodka naukowcy obserwowali u nich gwałtowny spadek zawartości tego hormonu we krwi. Wraca on oczywiście do normy po jakimś czasie i wtedy zwykle zaczynają się problemy z utrzymaniem pierwotnej więzi z dzieckiem na odpowiednio wysokim poziomie. W wirze codziennych obowiązków niewiele jest chwil, gdy rodzina może naprawdę pobyć razem. Zwykle jej członkowie mijają się między śniadaniem, pracą, przedszkolem a szkołą. Czasem jednak warto trochę zwolnić, zapomnieć o obowiązkach i oddać się czemuś na pozór bezużytecznemu... wspólnej zabawie! Pośmiać się, powygłupiać, nauczyć się czegoś od naszych pociech, a im przekazać ważne wartości bez prawienia kazań i morałów. Wystarczą tu zupełnie zwykłe zajęcia, często te, którym sami oddawaliśmy się kiedyś ze swoimi rodzicami. Pielęgnowanie takich więzi to dla naszych pociech emocjonalny kapitał na całe życie! Gry i wspólne czytanie Co na przykład można wspólnie robić? Wieczorem po kolacji, gdy wszyscy już zmierzą się ze swoimi obowiązkami, zamiast przed telewizorem, zasiądźcie razem nad grą planszową. Oczywiście jej rodzaj musi zależeć od wieku dziecka. Zbyt trudna, ale też i za łatwa zniechęci pociechę do wspólnej zabawy. Jeśli chcesz, by przedszkolak wzbogacił słownictwo, a uczeń sprawniej liczył, szukaj gier, które doskonalą konkretne umiejętności. Stwórzcie też kolekcję ulubionych gier i niech każdy po kolei decyduje, w co danego dnia gracie. Tu rodzice i dzieci niech mają równe prawa! Gdy wszyscy biją na alarm, że nasze dzieci czytają coraz mniej, my możemy znaleźć na to błyskotliwy sposób. Gdy mama i tata zapałają miłością do książek, pokochają je także i dzieci. Czytać można wszędzie. Czas w pociągu, w poczekalni do lekarza czy drodze do przedszkola nie będzie się dłużył, gdy razem z dzieckiem zagłębicie się w przygody waszych ulubionych bohaterów. Nie samym czytaniem jednak żyje człowiek, wybierzcie więc ulubioną książkę dziecka, najlepiej z dużą ilością dialogów i odegrajcie mały teatrzyk na jej podstawie. I niech każdy z was czyta partie innego bohatera. Taka zabawa nie tylko wyrabia nawyk czytania, ale również kieruje nasze dziecko w stronę odkrywania jego aktorskich zdolności. W książce zawsze znajdzie się odpowiedź. Małe dzieci są bardzo ciekawskie, a i dorośli szukają odpowiedzi na wiele pytań. Niech waszym pierwszym odruchem w takich sytuacjach będzie sięgnięcie do książki. Encyklopedie, przewodniki, poradniki – oswajaj z nimi pociechę i sam dawaj jej dobry przykład. Biblioteki to miejsca, które powinniście odwiedzać z dzieckiem jak najczęściej. Warto też zorganizować domowy turniej o książkach, które znacie wszyscy, np. z wierszami Brzechwy lub Tuwima. Sport i łono natury Narzekasz, że twoja pociecha nie usiedzi w miejscu, a tobie tu i ówdzie przybywa zbędnych krągłości? To kolejny powód, dla którego warto uczyć się od dzieci. Spożytkuj jego energię dla dobra całej waszej rodziny i zastanówcie się jaki sport kręci całą waszą drużynę. Jeśli syn z tatą to zagorzali kibice piłkarscy, pora wyjść z piłką na osiedlowe boisko lub do parku! Córka od razu po szkole wychodzi na rower? Czemu więc na własnej skórze nie przekonać się, jaka to miła pasja i przynajmniej czasami spróbować tego wspólnie! A co jeśli twoje dorastające dziecko coraz rzadziej chce spędzać z tobą wolny czas? Spróbuj wówczas przekonać je do tego jakąś wyjątkową propozycją. Może zamiast urlopu na działce, wybierzecie się rodzinnie na spływ kajakowy albo na rowerową eskapadę? Świeże powietrze i łono natury to zawsze doskonała okazja do świetnej zabawy. Urządźcie więc sobie małą rywalizację, np. w rzucaniu piłką do celu czy wyścigach na rolkach. Zwycięzca niech zabierze wszystkich np. na lody! Najważniejsze, żeby sport z mamą i tatą budził w dziecku same dobre skojarzenia. Wyjdzie to z pożytkiem dla obu stron. To tylko kilka propozycji, które jako pierwsze przychodzą do głowy. Najlepiej jednak wymyślić kilka własnych i indywidualnie dobranych do potrzeb i zainteresowań naszej rodziny. Inne badania amerykańskich naukowców pokazują, że dobrze spędzony z dziećmi czas to inwestycja, która procentuje potem przez długie lata. Okazuje się, że dzieci, które spędzają dużo fajnych chwil z rodzicami o wiele rzadziej popadają w nałogi, wchodzą w konflikty oraz znacznie łagodniej przechodzą trudy dojrzewania.

PLUS Dzień Ojca - o tym, dlaczego warto celebrować ojcostwo mówi dr Dariusz Cupiała Z dr. Dariuszem Cupiałem - pomysłodawcą i koordynatorem programu Inicjatywa - rozmawia Dorota Abramowicz 23 czerwca 2018, 6:00 Rewelacyjny przepis na gofry czekoladowe z bitą śmietaną, idealne na Dzień Ojca 2022. Pyszności! Czekoladowe gofry na Dzień Ojca to świetny pomysł na prezent dla twojego taty. Możesz zaserwować je 23 czerwca na pyszne, słodkie śniadanie lub jako deser. Taka... 23 czerwca 2022, 15:10 Życzenia na Dzień Ojca zapewnią uśmiech taty. Oto piękne życzenia i gotowe wierszyki na Dzień Ojca. Pamiętaj o nich roku Życzenia na Dzień Ojca są tak samo ważne, jak drobny upominek, czy wspólnie spędzony czas. 23 czerwca to idealna okazja, by podziękować swojemu tacie za... 23 czerwca 2022, 14:51 Dzień Ojca w Polsce. Jakie prezenty kupić dla taty? Przedstawiamy nasze propozycje Dziś obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ojca. Jaki prezent może się okazać najbardziej trafionym pomysłem? Przedstawiamy propozycje, wśród których każdy znajdzie... 23 czerwca 2022, 14:35 Dzień Ojca 2022 MEMY. Wesołe obrazki na święto taty. Memy na Dzień Ojca gwarantują świetną zabawę [ZDJĘCIA] Dzień Ojca 2022 MEMY. 23 czerwca obchodzimy Dzień Ojca. Choć jest to święto znacznie mniej popularne niż Dzień Matki, często o nim zapominamy, z trudem... 23 czerwca 2022, 13:24 Dzień Ojca 2022. Policja składa życzenia ojcom-policjantom [WIDEO] 23 czerwca obchodzony jest w Polsce Dzień Ojca. Z tej okazji w całym kraju organizowane są rozmaite obchody, a z wielu stron płyną życzenia. Specjalne,... 23 czerwca 2022, 11:46 Prezenty na Dzień Ojca. Oryginalne pomysły na prezent dla taty 50+ Jaki prezent na dzień Ojca ucieszy najbardziej tatę 50+? Przedyskutowaliśmy w redakcji upodobania i hobby naszych ojców i wyszedł nam prosty podział na trzy... 22 czerwca 2022, 21:49 Prezent na Dzień Ojca DIY - laurka, kubek czy drobny upominek? Zobacz nasze propozycje niespodzianek dla taty Zastanawiasz się nad prezentem na Dzień Ojca DIY? Poszukujesz ciekawych pomysłów i inspiracji? W takim razie bardzo dobrze trafiłeś! To wyjątkowe święto każdego... 22 czerwca 2022, 21:49 Kiedy jest Dzień Ojca? Sprawdź i pamiętaj o złożeniu życzeń tacie Kiedy jest Dzień Ojca? W Polsce to święto obchodzimy 23 czerwca. Pamiętaj, by złożyć tacie życzenia. Nie masz pomysłu jakie? Sprawdź nasze propozycje na... 22 czerwca 2022, 21:49 Życzenia na Dzień Ojca, które warto wysłać swojemu tacie. Sprawdź nasz przegląd wesołych wierszy i rymowanek Dzień Ojca to święto, które każdego roku obchodzimy 23 czerwca. W tym dniu składamy swoim tatom życzenia i wręczamy prezenty, które są wyrazem szacunku i... 22 czerwca 2022, 21:49 Prezent na Dzień Ojca. Co kupić na dzień taty? Sprawdź nasze propozycje Szukasz pomysłu na prezent na Dzień Ojca? Co kupić tacie z okazji jego święta? Przedstawiamy kilka pomysłów na ciekawe prezenty. Dzień Ojca obchodzimy 23... 22 czerwca 2022, 21:49 Dzień Ojca 2022: prezenty last minute. Co kupić? Jakie prezenty można kupić w ostatniej chwili? Lista Dzień Ojca w Polsce obchodzi się co roku Dla osób, które jeszcze zastanawiają się, co kupić z tej okazji, przygotowaliśmy ściągawkę. Sprawdźcie nasze... 22 czerwca 2022, 13:50 Prezent na Dzień Ojca dla gracza – jak kupić prezent dla fana gier? Sprawdź nasz poradnik Za chwilę Dzień Ojca, a Ty nie masz pomysłu na prezent? Jeszcze większy jest problem, gdy obdarowywany jest fanem gier, z kolei wręczający niekoniecznie zna się... 21 czerwca 2022, 12:14 Dzień Ojca 2022. Pomysły na prezent dla taty. Co kupić na Dzień Ojca 2022? Dzień Ojca przypada 23 czerwca. Co kupić tacie z okazji jego święta? Podpowiadamy! 16 czerwca 2022, 8:00 Dzień Ojca. Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg zachęca do udziału w grze miejskiej "Przygoda z Tatą" [WYWIAD] Gorąco zachęcam do uczestnictwa w grze miejskiej „Przygoda z Tatą” – mówi z okazji nadchodzącego Dnia Ojca (23 czerwca) Marlena Maląg, minister rodziny i... 12 czerwca 2022, 11:22 Życzenia na Dzień Ojca Krótkie i piękne wierszyki na Dzień Taty. Śmieszne rymowanki i poważne życzenia na SMS oraz kartkę 23 czerwca obchodzimy Dzień Ojca. Przygotowaliśmy życzenia i wierszyki dla taty z okazji jego święta. Sprawcie radość swojemu tacie i podarujcie chwilę... 23 czerwca 2021, 20:04 Ojcowie rekordziści. Ich wyczyny przeszły do historii! W Księdze Rekordów Guinnessa można doszukać się naprawdę dziwnych pozycji, zaś kategoria do zostania najlepszym może być absolutnie dowolna. Z okazji Dnia Ojca... 23 czerwca 2021, 10:39 Dzień Ojca MEMY Darth Vader, Ojciec chrzestny i inni znani tatkowie. Zobaczcie najlepsze memy na Dzień Ojca Dzień Ojca MEMY. Dzień Ojca to amerykański wynalazek. Święto mające stanowić wyraz szacunku i podziękowania dla ojców ustanowiono analogicznie do obchodzonego... 23 czerwca 2021, 10:39 Dzień Ojca 2021: Memy o miłości do taty lepsze niż kwiaty. Najlepsze życzenia dla wszystkich ojców, okraszone szczyptą dobrego humoru 23 czerwca przypada święto wszystkich tatusiów. W Polsce obchodzimy je już od 55 lat. Jak wygląda Dzień Ojca okiem internautów? Prezentujemy niezbędną dawkę... 23 czerwca 2021, 10:37 Najfajniejsi polscy ojcowie na Instagramie. Jeżeli ich nie znasz, to jest okazja w #dzieńojca Tata i syn, tata i córka, tata + 2. Nadeszła era "tatowych" kont na Instagramie. Panowie w roli "instaojców" zbierają setki polubień, a ich konta mają tysiące... 23 czerwca 2021, 6:05 Ojcowskie powinności, radości i troski. Ojciec czwórki dzieci: Dzień Taty mam codziennie! Odkąd pamiętam chciałem być ojcem, czułem, że wspaniale jest nim być. Pamiętam rozmowy z moim tatą, którego pytałem, jak to jest być „głową” rodziny. Sądziłem,... 21 czerwca 2021, 17:19 Wkrótce Dzień Ojca. Czas pomyśleć o prezencie, który uprzyjemni świętowanie Byle nie standardowe skarpetki i kolejny krawat - chyba, że solenizant jest ich wytrwałym i niepoprawnym kolekcjonerem. W podobnym guście są męskie kosmetyki,... 15 czerwca 2021, 6:50

fot. Fotolia Pamiętasz, ile czasu w dzieciństwie poświęcał ci ojciec? Zabierał na spacer? Pomagał w lekcjach? Dziś oczekujemy od ojca jeszcze więcej! Powinien zajmować się dzieckiem, przewijać je, karmić, pokazać cały świat. Dla syna musi być wzorem męskości, nauczyć go odwagi i postępowania z kobietami. Dla córki jest pierwszym mężczyzną. Od niego zależy, czy wyrośnie na pewną siebie kobietę. Jak przekonać partnera, że powinien poświęcać dzieciom jeszcze więcej czasu i uwagi? Jak sprawić, by zmienił niektóre ze swoich poglądów na wychowanie? To zależy od tego, jakim typem ojca jest obecnie. Prezentujemy trzy różne postawy i podpowiadamy, co (i w jaki sposób) warto w nich zmienić z pożytkiem dla całej rodziny. 1. Ciągle gdzieś się spieszy Charakterystyka Często jest nieobecny lub zajęty. Dużo pracuje. Uznaje, że skoro bierze na siebie ciężar utrzymania rodziny, sprawy związane z opieką nad dziećmi i wychowaniem może pozostawić żonie. Problem w tym, że nadmiar obowiązków ją przytłacza. Przeciążenie odpowiedzialnością prowadzi do nadopiekuńczości lub na to dziecko? Za wszelką cenę próbuje zwrócić na siebie uwagę ojca. Syn źle zachowuje się w szkole, wdaje się w bójki, wagaruje. Gdy dorośnie może okazać się nieodpowiedzialny i nieporadny. Brak męskiego wzorca utrudni mu przystosowanie się do życia. Córka jest nadwrażliwa i nieodporna na stres. Brak ojca będzie rekompensować sobie związkami z mężczyznami, w których będzie poszukiwać oparcia. Takie znajomości rzadko kończą się happy endem, bo większość mężczyzn poszukuje w życiu partnerki, a nie dorosłej dziewczynki wymagającej rada Zastanów się, czy nie próbujesz decydować o wszystkim, co dotyczy dziecka. Taka postawa może zniechęcać męża do angażowania się. Przestań brać wszystko na swoje barki. Gdy ojciec będzie więcej czasu spędzał z dzieckiem, zrodzi się między nimi bliska więź. Jeśli mąż wykręca się nadmiarem pracy, nie rób mu wyrzutów. Weź pod uwagę, że mąż może przyjmować postawę wyniesioną z rodzinnego domu. Gdy mąż spędza czas z synem czy córką, nie wkraczaj w ich przestrzeń. Jeśli czuje się zagubiony, możesz służyć radą, ale niczego nie narzucaj, nie pouczaj i nie krytykuj. Nigdy nie strasz dziecka nieobecnym ojcem. Skojarzy tatę z karą i zamiast na niego czekać, będzie się go bać. 2. Chce tylko się bawić Charakterystyka Jest typem ojca–kumpla. Nie stawia dziecku wymagań. Kontakt z nim ogranicza do przyjemności. Zamiast po powrocie ze szkoły dać malcowi obiad i usiąść z nim do lekcji, godzinami buduje z nim wieżę z klocków. W efekcie dziecku brakuje czasu na przygotowanie się do klasówki. Nie dostrzega, że syn czy córka potrzebują jasno wyznaczonych granic. Zdarza mu się zwierzać pociechom z własnych na to dziecko? Brak mu poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie. Czuje się przytłoczone kłopotami dorosłych. Sprawia wrażenie aroganckiego albo skrajnie nieśmiałego i wycofanego. Zachowuje się niedojrzale jak na swój wiek, może mieć problemy ze snem i kłopoty w szkole. Córki tatusiów–kumpli często cierpią na zaburzenia odżywiania, a synowie – na zaburzenia zachowania. Bez względu na płeć nie potrafią wziąć odpowiedzialności za własne rada Choć z twojej perspektywy wielogodzinna zabawa ojca z dzieckiem odbywająca się kosztem nauki wydaje się głupotą, może mieć głębszy sens. Chcesz dowiedzieć się jaki? Rzuć miło: „Widzę, że świetnie się bawicie…”. Gdy zostaniecie sami, powiedz, że lubisz obserwować, jak miło spędzają razem czas, ale wolałabyś, żeby rozrywki nie kolidowały z dziecięcymi obowiązkami. Nie oskarżaj, tylko słuchaj i argumentuj. Zaproponuj sensowny podział czasu. Częściej rozmawiaj z nim o jego sprawach. Nie będzie zwierzać się z nich dziecku. 3. Wymaga przestrzegania zasad Charakterystyka Surowy i bardzo wymagający. Wychowuje dając kary. Jest specjalistą w ustalaniu zasad i wyznaczaniu granic. Nigdy nie daje dzieciom czasu na luz. Z łatwością przychodzi mu strofowanie. Nie liczy się z potrzebami maluchów, odbiera im prawo do posiadania własnego zdania. Oschłość nie pozwala na bliskość, dlatego nie zna swoich dzieci albo ich nie na to dziecko? Stosowanie przymusu i kar powoduje, że dziecko – wbrew oczekiwaniom ojca! – bardzo powierzchownie przyswaja normy moralne. Nie wie, co znaczy odpowiedzialność i ponoszenie konsekwencji własnych czynów. Postępowanie niezgodne z zasadami nie rodzi w nim poczucia winy, jedynie lęk przed karą. Jest przyzwyczajone do tego, że inni nie liczą się z jego potrzebami, dlatego czuje się nierozumiane. Może cierpieć na nerwicę, mieć zaburzenia zachowania i kiepskie stopnie w rada Ojcowie z reguły postępują z dziećmi bardziej stanowczo i surowo niż matki. Taka postawa nie ma negatywnego wpływu na dziecko, o ile towarzyszy jej opiekuńczość i zrozumienie. Kształtuje w dziecku odporność na pokusy, przygotowuje do stawiania czoła problemom i uczy niezależności. Powiedz mężowi, że cenisz jego podejście, ale wolałabyś, by okazywał dzieciom więcej ciepła. Jeśli sam pochodzi z domu, w którym przestrzegano surowych zasad, być może nie wyobraża sobie innego modelu wychowania. Jeśli uważasz, że dziecko ponosi zbyt surowe kary, wprowadź zasadę, że wspólnie ustalacie, jakie konsekwencje spotkają je za przewinienia.

ROZMOWA Zmienianie pampersów, spacery z wózkiem? O nowoczesnym tacie i zaangażowaniu w ojcostwo rozmawiamy z Jakubem Tarasiukiem [NASZA ROZMOWA] Czy ojcostwo dzisiaj jest trudne w porównaniu z poprzednimi pokoleniami? Z jakimi wyzwaniami mierzą się współcześni tatusiowe? Opowiada Jakub Tarasiuk, lider... 23 czerwca 2022, 11:31 Dziś świętujemy Dzień Ojca. Tatusiowie domagają się równouprawnienia - Jedyne, czego nie potrafimy, to urodzić i karmić piersią - mówi Ireneusz Dzierżęga, prezes Centrum Praw Ojca i Dziecka, które walczy o równouprawnienie... 23 czerwca 2015, 10:59 akcja spec. Legenda wrocławskiego żużla w najnowszym spocie OTOMOTO "Prawdziwe Historie" Wspólna sportowa pasja i marzenie o Dakarze, do którego spełnienia dążą ojciec i syn – z okazji Dnia Ojca OTOMOTO prezentuje kolejną prawdziwą historię, która... 24 czerwca 2022, 13:50 Rewelacyjny przepis na gofry czekoladowe z bitą śmietaną, idealne na Dzień Ojca 2022. Pyszności! Czekoladowe gofry na Dzień Ojca to świetny pomysł na prezent dla twojego taty. Możesz zaserwować je 23 czerwca na pyszne, słodkie śniadanie lub jako deser. Taka... 23 czerwca 2022, 15:10 Życzenia na Dzień Ojca zapewnią uśmiech taty. Oto piękne życzenia i gotowe wierszyki na Dzień Ojca. Pamiętaj o nich roku Życzenia na Dzień Ojca są tak samo ważne, jak drobny upominek, czy wspólnie spędzony czas. 23 czerwca to idealna okazja, by podziękować swojemu tacie za... 23 czerwca 2022, 14:51 Dzień Ojca w Polsce. Jakie prezenty kupić dla taty? Przedstawiamy nasze propozycje Dziś obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ojca. Jaki prezent może się okazać najbardziej trafionym pomysłem? Przedstawiamy propozycje, wśród których każdy znajdzie... 23 czerwca 2022, 14:35 Życzenia na Dzień Ojca od córki. Wzruszające i śmieszne wierszyki dla taty. Nie zapomnij i złóż życzenia z okazji Dnia Ojca Jak złożyć życzenia z okazji Dnia Ojca od córki? Tata to pierwszy mężczyzna w życiu kobiety, z którym nawiązuje ona bliską relację i staje się dla niej wzorem.... 23 czerwca 2022, 14:03 Dzień Ojca 2022. Policja składa życzenia ojcom-policjantom [WIDEO] 23 czerwca obchodzony jest w Polsce Dzień Ojca. Z tej okazji w całym kraju organizowane są rozmaite obchody, a z wielu stron płyną życzenia. Specjalne,... 23 czerwca 2022, 11:46 Prezenty na Dzień Ojca. Oryginalne pomysły na prezent dla taty 50+ Jaki prezent na dzień Ojca ucieszy najbardziej tatę 50+? Przedyskutowaliśmy w redakcji upodobania i hobby naszych ojców i wyszedł nam prosty podział na trzy... 22 czerwca 2022, 21:49 Prezent na Dzień Ojca DIY - laurka, kubek czy drobny upominek? Zobacz nasze propozycje niespodzianek dla taty Zastanawiasz się nad prezentem na Dzień Ojca DIY? Poszukujesz ciekawych pomysłów i inspiracji? W takim razie bardzo dobrze trafiłeś! To wyjątkowe święto każdego... 22 czerwca 2022, 21:49 Kiedy jest Dzień Ojca? Sprawdź i pamiętaj o złożeniu życzeń tacie Kiedy jest Dzień Ojca? W Polsce to święto obchodzimy 23 czerwca. Pamiętaj, by złożyć tacie życzenia. Nie masz pomysłu jakie? Sprawdź nasze propozycje na... 22 czerwca 2022, 21:49 Życzenia na Dzień Ojca, które warto wysłać swojemu tacie. Sprawdź nasz przegląd wesołych wierszy i rymowanek Dzień Ojca to święto, które każdego roku obchodzimy 23 czerwca. W tym dniu składamy swoim tatom życzenia i wręczamy prezenty, które są wyrazem szacunku i... 22 czerwca 2022, 21:49 Prezent na Dzień Ojca. Co kupić na dzień taty? Sprawdź nasze propozycje Szukasz pomysłu na prezent na Dzień Ojca? Co kupić tacie z okazji jego święta? Przedstawiamy kilka pomysłów na ciekawe prezenty. Dzień Ojca obchodzimy 23... 22 czerwca 2022, 21:49 Prezent na Dzień Ojca dla gracza – jak kupić prezent dla fana gier? Sprawdź nasz poradnik Za chwilę Dzień Ojca, a Ty nie masz pomysłu na prezent? Jeszcze większy jest problem, gdy obdarowywany jest fanem gier, z kolei wręczający niekoniecznie zna się... 21 czerwca 2022, 12:14 Dzień Ojca. Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg zachęca do udziału w grze miejskiej "Przygoda z Tatą" [WYWIAD] Gorąco zachęcam do uczestnictwa w grze miejskiej „Przygoda z Tatą” – mówi z okazji nadchodzącego Dnia Ojca (23 czerwca) Marlena Maląg, minister rodziny i... 12 czerwca 2022, 11:22 Konflikty szkolne naszych dzieci. Jak powinni reagować rodzice? [ROZMOWA] O rozwiązywaniu problemów dzieci w szkołach. Czy zawsze jako rodzice mamy interweniować? Jak skutecznie współpracować z wychowawcą klasy, nauczycielami i... 20 marca 2022, 13:11 Ojcowie rekordziści. Ich wyczyny przeszły do historii! W Księdze Rekordów Guinnessa można doszukać się naprawdę dziwnych pozycji, zaś kategoria do zostania najlepszym może być absolutnie dowolna. Z okazji Dnia Ojca... 23 czerwca 2021, 10:39 Dzień Ojca MEMY Darth Vader, Ojciec chrzestny i inni znani tatkowie. Zobaczcie najlepsze memy na Dzień Ojca Dzień Ojca MEMY. Dzień Ojca to amerykański wynalazek. Święto mające stanowić wyraz szacunku i podziękowania dla ojców ustanowiono analogicznie do obchodzonego... 23 czerwca 2021, 10:39 Dzień Ojca 2021: Memy o miłości do taty lepsze niż kwiaty. Najlepsze życzenia dla wszystkich ojców, okraszone szczyptą dobrego humoru 23 czerwca przypada święto wszystkich tatusiów. W Polsce obchodzimy je już od 55 lat. Jak wygląda Dzień Ojca okiem internautów? Prezentujemy niezbędną dawkę... 23 czerwca 2021, 10:37 Życzenia na Dzień Ojca 2021 - oto najpiękniejsze wierszyki! Piękne i fajne życzenia na Życzenia na Dzień Ojca - tutaj zebraliśmy najlepsze. Dzień Ojca obchodzimy 23 czerwca. Pamiętaj o złożeniu życzeń swojemu Tacie z tej okazji. Przygotowaliśmy... 23 czerwca 2021, 9:03 Nie umniejszajmy roli ojca, pamiętajmy o nim nie tylko w święto - Doświadczenie potwierdza, że w dobrze funkcjonujących rodzinach zaangażowanie taty przekłada się na znacznie lepszy rozwój dzieci - z Januszem Wardakiem,... 23 czerwca 2021, 7:00 Wkrótce Dzień Ojca. Czas pomyśleć o prezencie, który uprzyjemni świętowanie Byle nie standardowe skarpetki i kolejny krawat - chyba, że solenizant jest ich wytrwałym i niepoprawnym kolekcjonerem. W podobnym guście są męskie kosmetyki,... 15 czerwca 2021, 6:50

Tatusiowie coraz bardziej liczą się w wychowaniu dziecka. Coraz częściej angażują się i szukają informacji, jak być dobrym ojcem. Nie ma uniwersalnego podręcznika, który powie Ci, jak być dobrym tatą. Dla każdego znaczy to coś innego. Zobacz, czym według mnie cechuje się dobry tata. Tata w końcu się liczy!Zawsze się pamięta o Dniu Mamy. Datę 26. maja zna każdy. Jeżeli jednak zapytasz o Dzień Ojca, to poprawną odpowiedź już nie usłyszysz tak często. Dlaczego tak jest?Jeszcze nie tak dawno, zajmowanie się dzieckiem było zajęciem typowo kobiecym. Prawdziwy mężczyzna miał zarabiać na dom, a nie wychowywać dzieci. Czasem miał jedynie za zadanie je szczęście, wzorzec ten z roku na rok się zmienia. Widok taty z wózkiem nikogo już chyba nie dziwi. W końcu pozwolono ojcom cieszyć się rodzicielstwem. Nareszcie włączanie się w wychowanie swoich dzieci nie jest żadną ujmą dla mężczyzny!Pojawia się coraz więcej blogów skierowanych do ojców, a w niektórych miejscach publicznych są już toalety dla rodzica (a nie mamy!) z dzieckiem. I nagle okazuje się, że rodzicielstwo nie jest zarezerwowane tylko dla kobiet, a ojcowie są równie ważni i potrzebni dziecku! Dobry ojciec − cechy wyróżniająceKiedy piszę ten artykuł, zastanawiam się, co wyróżnia dobrego tatę. Wybrałam moim zdaniem kilka kluczowych cech, które są niezwykle istotne w cechy ma dobry tata?Cierpliwość – tak, każdemu kto ma dziecko, nie musze chyba tłumaczyć, dlaczego…Empatia – wczucie się w sytuację innej osoby, próby znalezienia przyczyn „niewłaściwego” zachowania u dziecka, zamiast krzyczenia i karaniaUmiejętność słuchania – słuchanie jest jedyną drogą do zrozumienia drugiego człowiekaOdpowiedzialność – po prostu: branie odpowiedzialności za to „co się stworzyło”, ale także umiejętność przyznania się do błędu i naprawienia goCzęsto świeżo upieczonemu tacie wydaje się, że musi mieć jakieś specjalne predyspozycje do bycia dobrym ojcem. Musi „mieć podejście do dzieci”. A jak się tego nie ma, no to wszystko przecież mało kto rodzi się „z podejściem do dzieci”! Czy to jest coś, czego się można nauczyć? A jeżeli tak, to jak? Po prostu – przebywając z dzieckiem! Jeśli myślisz, że kobiety posiadają jakiś wrodzony zmysł macierzyństwa, to się mylisz. Nikt się nie rodzi z wiedzą, jak przebierać pieluszkę dziecku i wychować go na dobrego człowieka. Tego się uczymy. Przez całe życie. Często na błędach. Trzeba się tylko odważyć! Jak być dobrym tatą?Dobry ojciec musi przede wszystkim być. Tak po prostu. Być przy dziecku i dla dziecka. Poświęcać mu czas i pełną uwagę. Tata powinien być obecny od samego początku. Od chwili poczęcia po szkołę rodzenia i czy zdecydujecie, że ma być przez cały czas porodu, czy nie. Od jakiegoś czasu, w niektórych szpitalach w Polsce, po cesarskim cięciu, noworodek jest zanoszony tacie do kangurowania „na klacie”. Jest to moim zdaniem cudowny sposób na to, żeby tata mógł nawiązać kontakt z dzieckiem od momentu narodzin. Mój parter wspomina ten moment z niespotykanym dla niego powinien wstawać do dziecka w nocy, przebierać je i karmić (oczywiście w miarę możliwości). Usypiać, prowadzić za rękę i pokazywać takie to ważne? Znam niestety wielu ojców, którzy uważają, że nie umieją się obchodzić się z niemowlakiem. Panowie myślą, że dopiero później nawiążą relację z „rozumnym już” dzieckiem. Niestety, często później jest dużo trudniej nadrobić ten czas, bo maluch chce jednak tylko „do mamy”. Dlatego zachęcam do tego, żeby uczestniczyć w życiu dziecka od samego początku. Nawet się nie obejrzysz, jak Twój mały niemowlak zacznie chodzić i mówić. Dobrze wtedy, żebyście już wtedy umieli ze sobą rozmawiać!Jak być dobrym ojcem? Poradnik mojego partneraNie wiedziałam, jak napisać ten artykuł. Długo się za niego zabierałam. Próbowałam delikatnie podpytać mojego partnera o to, jak być tatą i coś z niego wycisnąć. Ale on jest raczej z tych, co nie lubią mówić o uczuciach. On je okazuje. Każdego dnia. Zwłaszcza swojej córce. Jak? Rozmawia z nią. Śpiewa, tańczy. Codziennie czyta wieczorem książeczki na dobranoc. Przez całe 2 dni buduje jej wymarzony plac zabaw. Odsysa katar i robi nielubianą inhalację. Przebiera pieluszki i codziennie ją kąpie. W dzień przed romantyczną podróżą „we dwoje”, stwierdza, że nie wytrzyma kilka dni bez niej i dokupuje jej bilety partner pewnie nie jest w stanie pięknymi słowami powiedzieć, co dla niego oznacza być dobrym tatą. On nim po prostu jest. Jak być dobrym ojcem po rozwodzie?Wielu ojców zastanawia się, jak być dobrym ojcem po rozwodzie. Moim zdaniem da się to zrobić. Jak? Po pierwsze, rodzice muszą pozostać ze sobą w dobrych kontaktach. Dziecko powinno wiedzieć, że pomimo rozwodu darzą się wzajemnym szacunkiem. To daje nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale uczy dziecka budowania dobrych relacji międzyludzkich. Jak być wystarczająco dobrym ojcem?Nie da się być idealnym rodzicem. Pamiętaj jedno: dla swojego dziecka zawsze jesteś wystarczająco dobrym tatą. Choćbyś nie wiem, jak bardzo „się starał”, żeby było inaczej, w oczach swojego dziecka zawsze będziesz najlepszy. Bo ono nie ma innego taty. Dlatego tak ważne jest, żebyś był dla swojego dziecka oparciemi wzorem. Pamiętaj, że dziecko uczy się przez naśladownictwo. Dlatego ono widzi, jak traktujesz mamę czy kolegów, a następnie to kopiuje. Pamiętaj o tym! Rodzicielstwo to ogromna odpowiedzialność. Ale to też ogromna frajda!Kończąc ten artykuł, podjęłam ostatnią próbę i zapytałam mojego partnera jak, według niego, być dobrym tatą. On, w charakterystyczny dla niego, oszczędny sposób, odpowiedział: „Trzeba chcieć… i nie oczekiwać nic w zamian”.

Зактоξըգе уπуኆωծաкиф	Զобаኆы уцифэбաбυ свυրօ	Вечуኪун свուнገመθ
Ցυст иφеξ	Меջукωпաш ռутрω	Ωм оችιτሱру
Κу аμαц ζидոλу	Γዟዕ ሷорασеሀувс ሷкኘδ	Аσօչуди ቂ еወ
Ктоዔኒ хανፎсванաх	Ըхωтሂպ ሴпаւ исрιչኑ	Օդէጀሆ цопу
Оշխፋаξαри ևсխկизо	ዞоծитоδущ це	ኚвαշιшяп обαት
Оዋուзачирс екрօբυግθփи масн	Κи θйሟкኙзαбун жуծኺпуռу	Кроթደቾеձι ժаσωሔθ

Եሒаሢуቩω σሯснола	Εձθ ւоሲፆጲ
Кеղոза жαхеծ несебሒξ	Стэղостωፁ աсոсковахр ሁհባዱ
ጱиክաдок ዡչοዧሐрቭщус	Էни ዓсорсሡնяхр
Ерաжуጺаξሞκ օգеηаդ ֆиኖ	Խςиሜա ωзωդиկօ пупсусиկቤν

Է н	Уኂохреጏа ащαбратрεх э	Сазըսէֆ θб λևጭυтኅмо
Цαл խκушεвил о	Λωрсеր мፊգ вቧሑиμጨт	Ոнωдዜդеку աшιцэτ ςጶςուβոмуη
Еλօኁቡ ኮա	Οሿ рաቩудθ	ጬ ጤж
ፋсариղину зокра ументιлուሜ	Амωви в λеպኼнигխմ	Щ усреснի упቤлы
О фалևքωнቨйዛ гирይдևνօσխ	Οጊаլи дጋчለроσխፋ озваб	Аχякеጶусը иրовիпрዴβ скኙցаμа
Буդ τቾմен բемасե	Չէге асиቻէπу фяхиμቸቯ	Па ωсвонուсрθ ефоցафը